Στο Παρίσι ο Philidor ήταν γνωστός κυρίως σαν μουσικός ενώ στο Λονδίνο ως σκακιστής. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως από τις δεκάδες όπερές του που ανέβηκαν σε όλη την Ευρώπη - ακόμη και στη Ρωσία - δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο που να οδηγεί στο συμπέρασμα πως κάποια από αυτές ανέβηκε και στο Λονδίνο. Παρόλα αυτά αρκετά από τα χορικά του παρουσιάστηκαν στο Λονδίνο και τουλάχιστον δύο από αυτά έκαναν πρεμιέρα εκεί, έμελλε δε να είναι και από τα πλέον διασημότερά του. Σημαντικότατο ρόλο στην επιτυχή είσοδο του Philidor στη μουσική σκηνή του Λονδίνου αποτέλεσε η φιλία του με τον Diderot και τον Dr. Burney (βλ. δεύτερο μέρος). Οι δυο τους διατηρούσαν στενή σχέση με τον ποιητή, αρθρογράφο, κριτικό λογοτεχνίας και λεξικογράφο Dr. Samuel Johnson, κατά πολλούς τον σημαντικότερο άνθρωπο των γραμμάτων στην Αγγλία - του οποίου η σελίδα στη wikipedia είναι από τις πλέον πλούσιες και αξίζει μια επίσκεψη. Ο Dr. Johnson κατά την περίοδο 1765-1781 φιλοξενούνταν στις ιδιοκτησίες του βουλευτή των συντηρητικών και φημισμένου ζυθοποιού Henry Thrale, στο Streatham στο Νότιο Λονδίνο. Ένας εκ των συχνών επισκεπτών στο σπίτι των Thrales ήταν ο Τορινέζος Giussepe Marc 'Antonio (γνωστός ως Joseph στην Αγγλία) Baretti.
O Baretti έψαχνε τη συνεργασία ενός συνθέτη για να ανεβάσει την σαπφική ωδή του Οράτιου Carmen Saeculare. Παρότι κανείς δε μπορούσε να γνωρίζει πώς τραγουδούσαν τις ωδές του Οράτιου στην αυλή του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Αυγούστου το 17 π.Χ. ούτε και τη μουσική που τις συνόδευε, ο Baretti θεωρούσε πως οι μοντέρνοι συνθέτες έπρεπε να ξεπεράσουν τους δισταγμούς τους: "Γιατί να διστάσουμε μπροστά στη σύνθεση μοντέρνας μουσικής συνοδείας όταν δε διστάζουμε την απαγγελία των ποιημάτων αυτών με μοντέρνα εκφορά?" ήταν η θέση του και είχε κάποιες συγκεκριμένες ιδέες ως προς αυτή την επιχειρούμενη διασκευή. Σε ένα από τα ταξίδια του στο Παρίσι είχε ακούσει αρκετές από τις όπερες του Philidor και αποφάσισε πως αυτός θα ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για να πραγματοποιήσει το μουσικό κομμάτι του οράματός του. Ο Philidor απουσίαζε από το Παρίσι όμως και θα έπρεπε να περάσουν μερικά χρόνια για να συναντηθούν οι δυο τους στην εξοχική κατοικία των Thrales. O Philidor ήταν αρχικά θετικός στο "στενό μαρκάρισμα" του Baretti και μετά από περαιτέρω εμψύχωσή του από τον Diderot άρχισε να εργάζεται πάνω στο project αυτό.
O Philidor έγραψε τη μουσική για το Carmen Saeculare στο Παρίσι το 1778 και το παρουσίασε στο Λονδίνο στις αρχές της επόμενης "σαιζόν" δίνοντας τρεις παραστάσεις - την 26η Φεβρουαρίου, την 5η Μαρτίου και την 12η Μαρτίου του 1779 - στο Freemason's Hall. Η επιτυχία αυτών των παραστάσεων ξεπέρασε τις προσδοκίες και των πιο αισιόδοξων. Τις παρακολούθησαν οι δούκες του Gloucester και του Cumbersome μαζί με τους πιο διακεκριμένους λόγιους της χώρας. Ο Dr. Burney - που είχε τις αμφιβολίες του αρχικά - σημειώνει χαρακτηριστικά πως "όσοι απόλαυσαν τις παραστάσεις, καθώς βίωσαν την αναγέννηση της μουσικής των αρχαίων με όλη της τη δύναμη". Ο δε Baretti στα περιθώρια ενός γράμματος από την αλληλογραφία του με τον Dr. Johnson σημειώνει κυνικά "Το μουσικό θέμα ήταν το Carmen Saeculare. Τα κέρδη μου ανήλθαν στις 150 λίρες και αυτά του Philidor στο τριπλάσιο. Θα μπορούσαμε να κερδίσουμε τα πολλαπλάσια αν ο Philidor δεν αποδεικνύονταν αχρείος(!!)". Αυτός ο τελευταίος χαρακτηρισμός οδηγεί στο συμπέρασμα πως είτε ο Philidor έθεσε βέτο σε περαιτέρω εκμετάλλευση της δουλειάς του με νέες παραστάσεις είτε υπήρξε διαφωνία ως προς τα μερίδια.
Η επιτυχία του έργου ξεπέρασε τα σύνορα της Αγγλίας. Στις 19 Ιανουαρίου του 1780 το Carmen Saeculare έκανε το ντεμπούτο του στο Παρίσι με μεγάλη επιτυχία. Και εκεί η παράσταση επαναλήφθηκε αμέσως άλλες δύο φορές, ενώ οι κριτικές ήταν διθυραμβικές: "Παρόλο που η μουσική σύνθεση αυτή αποτελείτο από 35 στροφές ποίησης στα Λατινικά και πολύ περίμεναν πως θα ήταν μονότονη, τελικά ήταν τιμή μας να απολαύσουμε μια τέτοια παράσταση" σημειώνει ένα χρονογράφημα της εποχής. Η φήμη του έργου εξαπλώθηκε μέχρι και τη Ρωσία και η Αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β' έστειλε ένα δώρο 5000 λιβρών στον συνθέτη. Όταν δε εκδόθηκε το έργο με τις νότες του, η έκδοση του ήταν αφιερωμένη στην αυτοκράτειρα. Στις 3 Ιουνίου του 1788 αποσπάσματα του έργου ακούστηκαν και πάλι στο Λονδίνο ως μέρη μιας παράστασης με τίτλο "A Grand Miscellaneous Concert of Vocal and Instrumental Music" στο Freemason's Hall. Πιο πρόσφατες παρουσιάσεις του έργου έλαβαν χώρα στο Παρίσι το 1927 και το 1937. Το έργο κυκλοφορεί σε διπλό CD.
Το δεύτερο έργο του Philidor που έκανε την πρεμιέρα του στο Λονδίνο ήταν μια εορταστική ωδή για την ανάρρωση του Βασιλιά Γεωργίου Γ' που νοσηλευόταν ως τρελός από τον Οκτώβριο του 1788 έως και τον Μάρτιο του 1789. Το An Ode on His Majesty's Recovery - σε στίχους αγνώστου - παρουσιάστηκε στις 8 Ιουνίου του 1789 στο Hanover Square Rooms. Η βασιλική χορωδία με σολίστ τους Nancy Storace και Michael Kelly - σπουδαίο άρθρο για τον Michael Kelly και άλλους Ιρλανδούς μουσικούς της εποχής - τραγούδησε κάτω από τη διεύθυνση του Wilhelm Cramer. Δεν υπάρχουν στοιχεία για περαιτέρω παρουσιάσεις του έργου και η μουσική του δεν διασώζεται. Η ωδή αυτή ήταν το τελευταίο έργο του Phillidor που παρουσιάστηκε ζωντανά κατά τη διάρκεια της ζωής του. Τα γεγονότα του επόμενου μήνα, του Ιουλίου του 1789, διέκοψαν κάθε μουσική δραστηριότητα στο Παρίσι. Ο Philidor παρότι δεν σταμάτησε να συνθέτει, δεν ευτύχησε να ξανακούσει κάποιο από τα έργα του. Η όπερα του σε τρεις πράξεις, Belisaire, ήταν ατελής κατά το θάνατό του - είχαν γραφτεί οι πρώτες δύο πράξεις - και ολοκληρώθηκε από τον μαθητή του Henry Berton και έκανε πρεμιέρα το 1796, ένα έτος μετά το θάνατο του συνθέτη. Η όπερά του Protogene που φημολογείται ότι συνέθετε όταν τον βρήκε ο θάνατος δε βρέθηκε ποτέ.
(τέλος τρίτου μέρους)
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου