Στις 24 Μαρτίου 1946, στο Εστορίλ της Πορτογαλίας, πέθανε ο Alexander Alekhine, βγάζοντας από τη δύσκολη θέση πολλούς - και κυρίους τους Σοβιετικούς - ως προς το τί θα γίνει με τον παγκόσμιο τίτλο. Ο βίος και η πολιτεία του Alekhine κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και η φιλογερμανική του στάση, αποτελούσαν κόκκινο πανί για μεγάλο κομμάτι του σκακιστικού κόσμου και οι εκκλήσεις για απόλυτο εμπάργκο εναντίον του και ουσιαστικά παραμερισμό του ως προς την πορεία του παγκόσμιου τίτλου ήταν αναρίθμητες. Ο θάνατός του άνοιξε το δρόμο και έτσι τελικά - μετά από μία σειρά επαφών που απαιτούσαν διπλωματικό χειρισμό αλλά και παλινωδίες - φτάσαμε στο ματς-τουρνουά του 1948 (Χάγη/Μόσχα) και την ανέλιξη του Botvinnik στο θρόνο. Συμπτωματικά εκτός από τον άντρα παγκόσμιο πρωταθλητή, ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος πήρε μαζί του και τη γυναίκα Παγκόσμια Πρωταθλήτρια - την πρώτη αναγνωρισμένη παγκόσμια πρωταθλήτρια της ιστορίας, την Βρετανίδα Vera Menchik, η οποία στα χνάρια μιας άλλης ισχυρής σκακίστριας προερχόμενης από την Αυστραλία και κάτοικο Ουαλίας, της Mary Houlding (για την οποία έχω γράψει εδώ), κέρδισε το πρώτο παγκόσμιο τίτλο το 1927 και τον υπερασπίστηκε με επιτυχία έξι φορές, δύο εκ των οποίων απέναντι στη Γερμανίδα Sonja Graf, μαθήτρια του Tarrasch. Ο θάνατος τη βρήκε στα 38 της, λίγους μήνες πριν το τέλος του πολέμου, στις 27 Ιουνίου του 1944, όταν το σπίτι της στο Clapham του Νότιου Λονδίνου έγινε στόχος βομβαρδισμού της Luftwaffe.
Έτσι, όπως και στους άντρες, έπρεπε να λυθεί το πρόβλημα με κάποιο τουρνουά πριν περάσουμε στο σύστημα των ματς διεκδικητών. Στην περίπτωση αυτή διοργανώθηκε τουρνουά 16 σκακιστριών πουλ μονού(!) γύρου στη Μόσχα το Δεκέμβριο του 1949. Επισήμως ήταν το 8ο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Γυναικών, στην ουσία το πρώτο της νέας εποχής, όπου η ατομική πρωτοβουλία και οι πατρόνες-χρηματοδότες έδωσαν τη θέση τους στον οργανισμό-ομπρέλα, στη FIDE. Ενώ στις προηγούμενες δεκαετίες, η μόνη χώρα που διοργάνωνε συστηματικά ατομικά πρωταθλήματα Γυναικών ήταν η Μεγάλη Βρετανία - στη Σοβιετική Ένωση από το 1927 έως το 1945 έγιναν μόνο 5 τον αριθμό, σε αυτό το τουρνουά υπήρχε μόνο μία Βρετανίδα, η άγνωστη σήμερα Eileen Betsy Tranmer, ενώ οι Σοβιετικές ήταν τέσσερις και κυριάρχησαν καταλαμβάνοντας τις 4 πρώτες θέσεις. Παγκόσμια Πρωταθλήτρια - παρά την ήττα-έκπληξη από την Αμερικανίδα Gisela Kahn Gresser - αναδείχθηκε η Lyudmila Rudenko ενώ ακολούθησαν οι Olga Rubtsova και Elisaveta Bykova, που έμελλε να πάρουν και αυτές τον τίτλο τα προσεχή χρόνια. Άρχιζε η εποχή της Σοβιετικής κυριαρχίας, η οποία στην περίπτωση του γυναικείου σκακιού ήταν απόλυτη και κράτησε μέχρι το 1991, καθώς στις γυναίκες δεν προέκυψε φαινόμενο Fischer.
Η Rudenko κατά τη Nona Gaprindashvili που έγραψε γι αυτήν στο βιβλίο της I prefer risk (Предпочитаю риск, αμετάφραστο στα Αγγλικά εξ όσων γνωρίζω, αποσπάσματα εδώ) άρχισε να συμμετέχει σε τουρνουά το 1926 και έπαιξε σε 17 πρωταθλήματα ΕΣΣΔ και το ισχυρότερο στοιχείο της ήταν το τακτικό παιχνίδι. Η σκακιστική της παιδεία διαμορφώθηκε πριν την Επανάσταση και είχε ελλείψεις ως προς το ποζισιονέλ παιχνίδι, αλλά αυτή η ιδιαιτερότητά της την έκανε σχετικά ισχυρή σε μεικτά τουρνουά εναντίον αντρών παικτών με τους οποίους μπορούσε να ανταγωνιστεί σε περίπλοκες τακτικές/συνδυαστικές θέσεις. Έχασε τον τίτλο της σε ματς από την Elizaveta Bykova το 1953 με σκορ 8-6, ενώ στο ματς-τουρνουά του 1956 κατά το οποίο παίχτηκαν 3 μίνι-ματς μεταξύ των Rubtsova, Bykova, Rudenko μετά από απόφαση της FIDE, κατετάγη με διαφορά 3η και από τότε δεν αγωνίστηκε ξανά στο κορυφαίο επίπεδο. Ήταν μαθήτρια του Peter Romanowsky πριν το πόλεμο, ενώ μετά και κατά τα χρόνια της παραμονής της στην κορυφή, μελετούσε με τον Alexander Tolush (τον πιο γνωστό εκ των δασκάλων του Spassky) και τον Grigory Levenfish.
Στα επόμενη μέρη αυτού του αφιερώματος θα αναφερθούμε ξεχωριστά στις Rudenko, Bykova και Rubtsova αφού κυριάρχησαν στο παγκόσμιο στερέωμα. Ας δούμε συνοπτικά τώρα ποιες ήταν οι υπόλοιπες - μη Σοβιετικές παίκτριες του τουρνουά του 1949/50 - και πώς έφτασαν να παίζουν σε αυτό. Σε αντίθεση με τον αυθαίρετο τρόπο με τον οποίον έγινε η επιλογή των παικτών στο ανδρικό ματς-τουρνουά του 1948, εδώ είχαμε σε λειτουργία ένα συμφωνημένο σύστημα προκρίσεων μέσω Εθνικών Πρωταθλημάτων. Βέβαια η Σοβιετική Ένωση είχε 4 θέσεις στο τουρνουά, οι ΗΠΑ 2 και οι υπόλοιπες χώρες που μπήκαν στο σύστημα αυτό μόνο 1, αλλά θεωρήθηκε πως αυτό αντικατόπτριζε τις αναλογίες ισχύος των παικτριών της εποχής. Οι Σοβιετικές επιβεβαίωσαν το προνόμιό τους κατακτώντας τις 4 πρώτες θέσεις στο τελικό τουρνουά - όπως είπαμε παραπάνω - οι Αμερικανίδες όχι και τόσο καθώς η Gresser παρά τη νίκη της επί της Rudenko κατετάγη 12η με 5/15 και η έτερη Αμερικανίδα Mona May Karff επίσης με 5/15, 14η μετά την άρση των ισοβαθμιών.
Παίρνοντας με τη σειρά, από την 5η θέση των τελικών αποτελεσμάτων και κάτω, βρίσκουμε την Ανατολικο-Γερμανίδα Edith Keller-Herrmann, 10 φορές συνολικά πρωταθλήτρια της χώρας της και με συμμετοχές σε Γυναικείες Ολυμπιάδες στη συνέχεια, την Tranmer την οποία ήδη έχουμε αναφέρει και την Γαλλίδα Chantal Chaudé de Silans. Η Γαλλίδα έμελλε να γράψει ιστορία λίγους μήνες αργότερα, καθώς ως μέλος της (αντρικής) εθνικής Γαλλίας ήταν η πρώτη γυναίκα που αγωνίστηκε ποτέ σε σκακιστική Ολυμπιάδα, στο Dubrovnik, ενώ από το 1970 και μετά υπηρέτησε ως πρόεδρος του σκακιστικού συλλόγου Kaissa του Παρισίου από τον οποίον ξεπήδησε ο Joel Lautier. Κατά τον πόλεμο, συμμετείχε στη Γαλλική Αντίσταση.Ακολούθησε η Ολλανδέζα Fenny Heemskerk στην 8η θέση (παρά τις νίκες της επί των Rubtsova και Borisenko) και η Ιταλίδα Clarice Benini. Langos (Ουγγαρία), Maria Itturalde (Cuba), Gresser, Nina Belska (Τσεχοσλοβακία), Karff, Larsen (Δανία) και Hermanowa (Poland) συμπλήρωσαν το τουρνουά από την 10η έως την 16η θέση. Το τουρνουά της Μόσχας προσέλκυσε μεγάλο ενδιαφέρον και συχνοί επισκέπτες στο χώρο των αγώνων ήταν μεταξύ άλλων οι Smyslov, Kotov, Bronstein, Flohr, Lilienthal, ενώ στην τελετή έναρξης χαιρέτισε ο αντιπρόεδρος της FIDE Ragozin και ο παγκόσμιος πρωταθλητής Botvinnik.
Οι παρτίδες διασώζονται και είναι συγκεντρώμενες εδώ
Αναρτήσεις
1 σχόλιο:
Δημοσίευση σχολίου