Από το προσωπικό ημερολόγιο του Akiba Rubinstein - Ιντερμέτζο

Η αναφορά του Rubinstein στην ενόχληση του από τις μύγες που είχαν κατακλύσει το δωμάτιό του δεν είναι τυχαία. Το Φεβρουάριο του 1911 κατά τη διάρκεια του τουρνουά στο Σαν Σεμπαστιάν της Ισπανίας ο Rubinstein παραπονιόταν συνεχώς για μια μύγα που περπατούσε στο μέτωπό του και δεν τον άφηνε να συγκεντρωθεί. Ο Mieses που διατηρούσε σχετικά καλές σχέσεις μαζί του - σε αντίθεση με τους περισσότερους - βλέποντας φυσικά ότι καμία μύγα δεν υπήρχε αποφάσισε με το τέλος του τουρνουά να τον πάει σε έναν κορυφαίο νευρολόγο της εποχής στο Μόναχο. Η εποχή βέβαια ήταν λίγο σκληρή σε σχέση με νευρολογικές-ψυχιατρικές ασθένειες και έτσι οι ιδεοληπτικές-ψυχαναγκαστικές διαταραχές (Obsessive Compulsion Disorder) από τις οποίες έπασχε ο Rubinstein αναγνωριζόντουσαν απλώς ως τρέλα. Όταν βέβαια ο Rubinstein άκουσε πως είναι τρελός κατά τη γνώμη του γιατρού, απάντησε ότι αυτό δεν γίνεται γιατί είναι κορυφαίος μαιτρ του σκακιού οπότε αποκλείεται να είναι τρελός - πόσο αστείο ακούγεται αυτό σήμερα! Ο δαιμόνιος Nimzovich έμαθε για το περιστατικό με τη μύγα και τη διάγνωση του γιατρού και το 1917 ισχυρίστηκε αντίστοιχα προβλήματα αποφεύγοντας έτσι την στρατιωτική θητεία στη Ρωσία.

Ο Rubinstein δεν έτρωγε ποτέ δημοσίως και απέφευγε όσο μπορούσε τις χειραψίες από φόβο ότι θα κολλήσει μικρόβια. Μια νύχτα παραλίγο να δολοφονήσει τον Ρέτι γιατί πίστεψε πως αυτός έκανε θόρυβο για να μην τον αφήσει να κοιμηθεί.Όταν δε κάποιος άγνωστος προσέγγιζε το δωμάτιό του, πάθαινε κρίσεις πανικού, οι οποίες τον είχαν οδηγήσει ακόμα και στο να πηδήξει από το παράθυρο. Ενώ όταν έπαιζε μια κίνηση πολλές φορές απομακρυνόταν ως την άλλη άκρη της αίθουσας και περίμενε εκεί μέχρι να έρθει η σειρά του για να προστατευτεί από τις φανταστικές επιθέσεις του αντιπάλου του. Κάποιοι μάλιστα ερευνητές του έργου του Nabokov, πιστεύουν ότι ο Rubinstein πιθανόν να αποτέλεσε το μοντέλο από οποίο ο Nabokov εμπνεύστηκε το χαρακτήρα του Alexandr Ivanovich Luzhin - βασικό ήρωα της σκακιστικής νουβέλας "Η Άμυνα του Λούζιν", αν και πιθανότερο είναι βασική έμπνευση να υπήρξε ο Γερμανός πρωταθλητής Curt von Bardeleben ο οποίος αυτοκτόνησε πηδώντας από ένα παράθυρο το 1924 όπως ακριβώς και ο ήρωας του βιβλίου. Προς το τέλος της ζωής του - καθηλωμένος πια σε άσυλο - ο Rubinstein καθόταν με τις ώρες μπροστά σε μια σκακιέρα και μετέφερε το λευκό πιόνι από το c2 στο c4 και πάλι πίσω, θυμίζοντας τον ήρωα του Nabokov. Μάλιστα ήταν τόσο προφανής η αρρώστιά του που όταν οι Ναζί ψάχνοντας για Εβραίους φτάσανε στον Rubinstein, τον αφήσανε ήσυχο και έτσι γλίτωσε τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Πέθανε σε τραγική κατάσταση, πάμφτωχος, στο Antwerp του Βελγίου το 1961.

Πηγές: Zhivko Kaikamjonov - The Genius and the Misery of Chess (Mongoose Press 2008),

http://www.libraries.psu.edu/nabokov/silver9.htm,

http://www.pagebypagebooks.com/Gilbert_K_Chesterton/Orthodoxy/The_Maniac_p2.html, www.chess-and-strategy.com, Bill Wall - Those Eccentric Chessplayers, Edward Winter - Chess Notes

(επόμενο)