Μεγάλοι Άγνωστοι - Eugene Michael Antoniadi

Ο Ευγένιος - του Μιχαήλ - Αντωνιάδης γεννήθηκε στο σημερινό Kurtulus - τότε διαμέρισμα Tatavia - της Istanbul την 1η Μαρτίου του 1870, γιος του Μιχαήλ Αντωνιάδη και της Φωτεινής Αλεξίου. Ήδη στην ηλικία των 18 έχει αρχίσει τις αστρονομικές του παρατηρήσεις, τόσο μέσα από την κύρια Πόλη, όσο και από τo Buyukada - που σημαίνει 'μεγαλονήσι' στα τούρκικα -, το μεγαλύτερο σε έκταση από τα Πριγκιποννήσια. Τα αστρονομικά αρχεία του διασώζονται από το 1887 και οι πρώτες του σημειώσεις και σχέδια αφορούσαν της ηλιακές κηλίδες και τους πλανήτες Δία, Κρόνο και Άρη. Στη διεθνή αστρονομική κοινότητα είναι γνωστός με τη γαλλική εκφορά του ονόματός του, Eugene Michael Antoniadi.

Ο Camille Flammarion, Γάλλος συγγραφέας και εκλαϊκευτής της αστρονομίας στη χώρα του είχε στην ιδιοκτησία του ένα ιδιωτικό αστρονομικό παρατηρητήριο στο Juvisy, προάστιο του Παρισιού, δωρεά κάποιου πλούσιου. Ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Γαλλικής Αστρονομικής Εταιρείας, καθώς και εκδότης του L'Astronomie, θεωρείται κορυφαίος ειδικός για τον πλανήτη Άρη. Ήταν επίσης ο νονός του Τρίτωνα και της Αμάλθειας, δορυφόρων του Ποσειδώνα και του Δία αντίστοιχα. Έχει γράψει νουβέλες επιστημονικής φαντασίας - το Lumen, το Uranie καθώς και το La Fin du Monde ("Το τέλος του κόσμου"), στο οποίο ένας κομήτης συγκρούεται με τη γη και αρχίζει μια διαδικασία σταδιακής καταστροφής του πλανήτη, η οποία το 1931 μεταφέρθηκε στο κινηματογράφο από τον Abel Gance.

Το 1893 o Flamarrion αφού έχει εντυπωσιαστεί από 4 σχέδια του Antoniadi που έχουν δημοσιευτεί στο πρώτο 'Mars Memoir' της British Association of Astronomy, του κάνει πρόταση συνεργασίας και έτσι ο Antoniadi μετακομίζει στη Γαλλία για να εργαστεί στο παρατηρητήριο του Juvisy. Εκεί εμπνευσμένος από το κοινό πάθος που μοιραζόντουσαν για τον Άρη και γοητευμένος από τους διάσημους επισκέπτες του παρατηρητηρίου - όπως τον Saint Saens και τον Percival Lowell - ο Antoniadi θα εργαστεί σκληρά και ανάμεσα στα άλλα θα παράξει μια σειρά σχεδίων που απεικονίζουν μια πλήρη περιστροφή του πλανήτη Δία.

Το 1896 θα συμμετάσχει σε ειδική αποστολή της British Astronomical Association στην Νορβηγία με σκοπό την παρατήρηση μιας έκλειψης ηλίου. Αν και ο καιρός δε βοήθησε και από αστρονομικής απόψεως η αποστολή δεν στέφθηκε από επιτυχία, οι υπόλοιποι συμμετέχοντες της 58-μελούς αποστολής αποτέλεσαν πολύτιμες γνωριμίες για τον Antoniadi και όταν ο B. E. Cammell απεβίωσε μέσα στο 1896, του προτάθηκε η θέση του διευθυντή του τμήματος υπεύθυνου για τον πλανήτη Άρη της British Astronomical Association, ενώ όταν το 1939 δημιουργήθηκε αντίστοιχο τμήμα στη Γαλλική Αστρονομική Εταιρεία, ο Antoniadi χρίστηκε επίτιμος πρόεδρός του.

Ο Antoniadi παντρεύτηκε την Κατερίνα Θεοδώρου Σεβαστοπούλου (Katherine Sevastupulos, επίσης μέλος της BAA) στις 9 Ιουνίου 1902. Το 1928 πολιτογραφήθηκε μαζί με τη γυναίκα του Γάλλος πολίτης. Τα αστρονομικά του κατορθώματα αμέτρητα. Ο πρώτος που αποπειράθηκε να χαρτογραφήσει τον Ερμή, ασχολήθηκε με την τροχιά του Δία, τους δαχτύλιους του Κρόνου και φυσικά με τη μεγάλη αγάπη του, τον πλανήτη Άρη. Ένας κρατήρας του Άρη και ένας της Σελήνης φέρουν το όνομά του, ενώ από τον χάρτη του πλανήτη Άρη που έφτιαξε το 1929, η Διεθνής Αστρονομική Ένωση δανείστηκε 128 ονομασίες. Είναι επίσης διάσημος για την κλίμακα παρατήρησης Antoniadi που χρησιμοποιείτε σήμερα από όλους τους αστρονόμους για να κατηγοριοποιήσουν τις καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια των παρατηρήσεών τους. Πέθανε στο Παρίσι στις 10 Φεβρουαρίου του 1944.

Για περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με τον Antoniadi, τη ζωή του και τις αστρονομικές του παρατηρήσεις, υπάρχει διαθέσιμο ένα άρθρο σε δύο μέρη που δημοσιεύτηκε στο Journal of the BAA το 1993. Richard McKim - "The life and times of E.M.Antoniadi", Part 1: An Astronomer in the Making και Part 2: The Meudon Years

Στο τουρνουά του Παρισιού, το 1907, παίχτηκε η παρακάτω παρτίδα μεταξύ των μετέπειτα

ισόβαθμων στην πρώτη θέση:

Frank James Marshall-Eugenios Mihail Antoniadi

Paris 1907

1.d4 d5 2.c4 e6 3.Nc3 Nf6 4.Bg5 Be7 5.e3 Ne4 6.Bxe7 Qxe7 7.cxd5 Nxc3 8.bxc3 exd5 9.Bd3 Nd7 10.Nf3 O-O 11.O-O Re8 12.c4 dxc4 13.Bxc4 Nb6 14.Qc2 Bf5 15.Qxf5 Nxc4 16.Rfc1 Nd6 17.Qc5 c6 18.Rab1 Ne4 19.Qc2 Rad8 20.Ne5 Nd6 21.Qa4 Nb5

22.Rxc6 Nxd4 23.exd4 bxc6 24.h3 Rd6 25.Nxc6 Qe4 26.Rc1 Rg6 27.g4 h5 28.Qc2 Qf3 29.Qb3 Qf4 30.Qc3 hxg4 31.Ne5 gxh3+ 32.Kh1 Qg5 0-1

O Antoniadi τελείωσε το τουρνουά με +6=0-1 και ισοβάθμησε στην πρώτη θέση με τον Marshall, ένα βαθμό μπροστά από τον Tartakower(!!). Έχασε το πρώτο βραβείο στο μπαράζ με +0=2-1. Μετά το τουρνουά δήλωνε: "Μέχρι τώρα είχα λίγες ευκαιρίες να αντιμετωπίσω κορυφαίους σκακιστές, αλλά έχω μελετήσει αρκετά. Αρχικά το εξαιρετικό ABC des Echecs του Preti και ακολούθως τους σχολιασμούς του Dr.S.Tarrasch του οποίου δηλώνω θαυμαστής"

Δύο χρόνια νωρίτερα είχε ισοβαθμήσει στην πρώτη θέση σε ένα από τα τουρνουά του Cafe de la Regence, κερδίζοντας μία μινιατούρα εναντίον του Comte Jean de Villeneuve Esclapon:

E.M.Antoniadi-Comte Jean de Villeneuve Esclapon

Paris 1905

1 e4 c5 2 Nf3 Nc6 3 d4 cxd4 4 Nxd4 e6 5 Nb5 d6 6 Bf4 e5 7 Be3 a6

8 N1c3 axb5 9 Nd5 Rb8 10 Bxb5 Bd7 11 Bb6 Qg5 12 Nc7+ Ke7 13 O-O Nf6 14 Qd3 Nd4 15 f4 Qh5 16 fxe5 Bxb5 17 exf6+ gxf6 18 Qxd4 Bg7 19 Rf5 1-0

Για κάποιες ακόμα παρτίδες του Antoniadi καθώς και για πληροφορίες για τα άρθρα του που δημοσιεύτηκαν στο γαλλικό σκακιστικό περιοδικό La Strategie μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο του Edward Winter: "A chess playing astronomer". Εντύπωση προκαλεί το ότι έχει εμπλακεί σε διαμάχες λόγω των αυστηρών βιβλιοκριτικών του με τρεις βιογράφους του Morphy, κατηγορώντας τους ότι λόγω ζήλιας επιχείρησαν να τον λοιδορήσουν, έχει προσβάλει τη μνήμη του Staunton, αποκαλώντας τον εν ολίγοις ντροπή του βρετανικού έθνους, ενώ έχει φτάσει στο σημείο να κοροϊδέψει τον Capablanca για αδόκιμη (κατά τη κρίση του Antoniadi) χρήση κάποιων αγγλικών λέξεων.

Ο Ευγένιος Μιχαήλ Αντωνιάδης ήταν αναμφίβολα ο σημαντικότερος Έλληνας αστρονόμος της σύγχρονης εποχής. Μήπως ήταν και ο ισχυρότερος Έλληνας σκακιστής όλων των εποχών?

Πηγές: wikipedia, chessgames.com, astro.virginia.edu,

The Frank James Marshall Electronic Archive and Museum,

http://www.mlahanas.de/Greeks/new/Astronomy.html, Journal of the British Astronomical Association, Edward Winter - A chess playing astronomer, Edward Winter - Chess Notes, http://www.britastro.org/mars/directors.htm, fiction.eserver.org, books.eserver.org, Norway 1896 - The BAA's first organized eclipse expendition