Κυριακή 28 Ιουνίου 2015

Correspondence Chess V - Εργαλεία ΙΙ (Βίντεο, Βάσεις Δεδομένων)


ΙΙ - Σκακιστικές Μηχανές Ι - Ιστορία και κλαδέματα
III - Σκακιστικές Μηχανές ΙΙ - Παραδείγματα με κλαδέματα
IV - Εργαλεία Ι (Εισαγωγή, Βιβλία)

Όπως έγραψα και στην κατακλείδα του προηγούμενου μέρους, τα σκακιστικά βίντεο θεωρώ πως χρήζουν ειδικής αντιμετώπισης. Αρχίζω από το γεγονός πως κανείς δεν τα αγοράζει - προφανώς και δεν αξίζουν τα λεφτά τους - και δεν το λέω για να αρχίσω κάποιου είδους συζήτηση περί πειρατείας ή περί τιμολογιακής πολιτικής αλλά απλώς το αναφέρω για τεχνικούς λόγους. Το ότι κανείς δεν τα αγοράζει σημαίνει ότι αρκετές φορές οι πειρατικές τους εκδοχές που κυκλοφορούν έχουν μόνο τα αρχεία βίντεο και όχι τις θέσεις και τις κινήσεις σε κάποιο PGN ή σε κάποιο αρχείο Chessbase. Έτσι υπερπολλαπλασιάζεται ο χρόνος που απαιτείται για να ελέγξει κανείς κάτι στα γρήγορα σε κάποια συγκεκριμένη βαριάντα. Ακόμα και στην περίπτωση όμως που έχει κανείς διαθέσιμο το PGN, το γεγονός πως είναι ασχολίαστο τον υποχρεώνει να βρει το αντίστοιχο απόσπασμα για να ακούσει τα σχόλια. Όλα αυτά τα χρονοβόρα σε συνδυασμό με το πολύ χαμηλό επίπεδο των περισσοτέρων βίντεο-DVDs για το άνοιγμα κάνουν τη σχέση χρόνος-απόδοση για έναν Corr παίχτη απαγορευτική. 

Μία πρόσφατη και πολύ ευχάριστη εξαίρεση αποτελούν οι βιντεο-σειρές του chess24.com οι οποίες 1ον) στηρίζονται σε συνδρομητικό μοντέλο πληρωμής, 2ον) είναι σχετικά υψηλού επιπέδου και 3ον) προσφέρουν πρόσβαση σε σχολιασμένο ebook πάνω στην πλατφόρμα της υπηρεσίας. Αλλά ακόμα κι έτσι, και σε αντίθεση με τα βιβλία, δεν αποτελούν απαραίτητη πηγή για το αγωνιστικό Corr. Πολύ εύκολα καταλαβαίνει κανείς το ποια βίντεο έχουν φτιαχτεί στο πόδι - η συντριπτική πλειοψηφία - και ποια αποτελούν τη μεταφορά σημειώσεων που έχουν δουλευτεί σοβαρά. Η σειρά του Peter Svidler για την Grunfeld για παράδειγμα είναι διαμάντι ενώ ας πούμε το ρεπερτόριο του Gustafsson στην Νιμζο-Ινδική με Qc2 έχει τρύπα ακόμα και σε παρτίδα του ίδιου του παρουσιαστή, ενώ στο τέλος της κύριας βαριάντας δε γίνεται αναφορά σε κίνηση που ισοφαρίζει αμέσως και μπορεί να τη βρει και ένας παίκτης του 1500. Εδώ δε μιλάμε για "τρύπα", αλλά για ηθελημένη παράλειψη.

Θέση μετά από 21.Qd6

21...Re8=

Καμία αναφορά δε γίνεται στην απλή αυτή η κίνηση, αντιθέτως αναλύεται το λαίμαργο 21...Qxc3? και το... ανερμάτιστο 21...h6?!






Άλλο παράδειγμα, από το DVD του Negi για την Σκωτική

Θέση μετά από 13.exf6

13...gxf6=

Αναλύεται μόνο το 13...Qf7?!








Ας περάσουμε όμως στο πιο κρίσιμο κομμάτι της εργαλειοθήκης μας, τις βάσεις δεδομένων. Οι προσεγγίσεις πάνω στο ζήτημα ποικίλουν και τοποθετούνται σε έναν άξονα που στο ένα άκρο του έχει μία τεράστια ενιαία βάση στην οποία προσθέτουμε όποια παρτίδα βρούμε - και γρήγορα φτάνουμε τις 15 εκατομμύρια παρτίδες - και στο άλλο άκρο μια προσέγγιση που θέλει πολλές θεματικές βάσεις δεδομένων, ακόμα και κατά άνοιγμα - και φυσικά διαχωρισμένες ως προς το είδος (αγωνιστικό, Corr, Engines, Internet Games) την παλαιότητα (ιστορικές, μοδάτες γραμμές) κ.ο.κ. Θα πρέπει κανείς να βρει μια ισορροπία ως προς την ποιότητα και την ποσότητα των παρτίδων αλλά και να σιγουρευτεί πως η λύση που θα επιλέξει να είναι βιώσιμη ως προς τον χρόνο. Δεν έχει κανένα νόημα να φτιάξει κανείς το τέλειο σύστημα αν απαιτούνται 5 ώρες την ημέρα για να το συντηρεί. Μετά από αλλεπάλληλα πειράματα, έχω καταλήξει για την ώρα στα εξής:

1. Μία MEGA Database που ανανεώνεται κάθε εβδομάδα.

2. Μία βάση με όλα τα TWIC που ανανεώνεται κάθε Τρίτη. Το ιδανικό είναι να την βρει κανείς έτοιμη μέχρι ένα σημείο και μετά να προσθέσει τα updates που δεν περιέχει. Συνεχώς εμφανίζεται κάπου μία τέτοια βάση, η πιο πρόσφατη που βρίσκω με ένα πρόχειρο ψάξιμο είναι εδώ.

3. Μία βάση μόνο με Correspondence παρτίδες της σύγχρονης εποχής. Όσο εκπληκτικές και να είναι οι παρτίδες της εποχής του ταχυδρομείου - όπως ας πούμε η Sanakoev-Shaposhnikov, πρωτάθλημα ΕΣΣΔ 1963-1965 - δεν μας χρησιμεύουν στο σύγχρονο Corr.

Sanakoev,G - Shaposhnikov,Y [B47]
USSR ch-06, 1963-1965

1.e4 c5 2.Nf3 Nc6 3.d4 cxd4 4.Nxd4 e6 5.Nc3 Qc7 6.g3 a6 7.Bg2 Nf6 8.0-0 Be7 9.Be3 0-0 10.Kh1 Rd8 11.f4 d6 12.Bf3 Rb8 13.Qe2?!

13.g4

13...Na5? 14.g4 b5 15.g5 Ne8 16.f5 b4 17.fxe6!

Θυσία κομματιού νο.1.

 fxe6 18.Bh5 g6 19.Qf2!

Θυσία κομματιού νο.2

19...Ng7 20.Qf7+ Kh8 21.Bxg6! Nc4!

Τρία λευκά ελαφριά κομμάτια κρέμονται.




22.Nc6!!

Και τώρα 4. Μία από τις πιο θεαματικές θέσεις της σκακιστικής ιστορίας!

22...Ne5 23.Nxe5 Bb7 




24.Qxg7+!

Τοποθετώντας της κορώνα σε αυτή τη βασιλική παρτίδα, μία από τις καλύτερες παρτίδες όλων των εποχών!

24...Kxg7 25.Rf7+ Kh8 26.Rxh7+ Kg8 27.Ng4!

Και φινάλε με μία ήσυχη κίνηση που αφήνει τον μαύρο χωρίς άμυνα

1-0

Από το εξαιρετικό World Champion at the Third Attempt του παγκόσμιου πρωταθλητή Grigory Sanakoev

4. Βάση μόνο με computer games. Καλή πηγή ανανέωσής της αποτελεί το Rybkaforum. Δεν μας ενδιαφέρει τόσο να βρίσκουμε το τί παίζουν τα engines όταν ακολουθούν τα Opening Books τους αλλά κυρίως το τί παίζουν στις πρώτες 3-4 κινήσεις αφότου βγουν από το Opening Book.

Sarakenidis-Kovalenko SM-2014-0-00310

1. e4 c5 2. Nf3 d6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Nf6 5. Nc3 a6 6. Be3 e5 7. Nb3 Be6 8. f3 h5 9. Nd5 Bxd5 10. exd5 Nbd7 11. Qd2 g6 12. Be2 Bg7 13. O-O O-O 14. Na5


Ο αντίπαλός μου - ισχυρός GM - βασιζόμενος στις σκακιστικές του ικανότητες και πιθανώς συνεπικουρούμενος από τις βάσεις δεδομένων με παρτίδες μεταξύ ανθρώπων, απορρίπτει τη συνηθισμένη συνέχεια 14...Qc7 που αφήνει στα λευκά μια μικρή υπεροχή και διαλέγει μία κίνηση που στατιστικά μεταξύ ανθρώπων δίνει 50% για τα μαύρα, αλλά πολύ πιθανόν σε Corr επίπεδο να χάνει φορσέ

14...Rb8?! 15. Rae1!

Καινοτομία στο ανθρώπινο σκάκι. Η έμπνευση μου ήταν η παρτίδα "κενταύρων" Jernjoffen, Houdini 3 Pro x64 - Deep Butterfly Stockfish 2.3.1 JA, 2012.

15.Rad1, Kuhne-Ntirlis, ICCF 2014
15.Rac1, Ferreira-Weber, email, 2011 και Lisarzaburu-Olofsson, ICCF ματς Βραζιλία-Σουηδία, 2012

Το 15.Rae1 έχει δύο πλεονεκτήματα σε σχέση με τις άλλες πιθανές τοποθετήσεις του πύργου.
Το ένα είναι ότι μετά από 15…e4 16.f4 Ng4 17. Bxg4 hg4 18.c4 να μην έχει ο μαύρος 18…Nc5. Με τον πύργο στο e1 τρώμε στο c5 και πέφτει το e4, ενώ με τον πύργο αλλού όχι.
Ενώ ο πύργος είναι καλύτερος στο e1 και μετά από 18…Qf6 19. b4 g3, 20.hg3 Qf5 21.g4

15...Re8 16. b4! e4 17. f4 Ng4 18. Bxg4 hxg4 19. c4 Qh4 



20. c5! dxc5 21. bxc5 Rec8 22. Rc1 Qh5 23. Rc2 Bf8 24. c6 bxc6 25. Nxc6 Ra8 26. d6 g3 27. hxg3 f6 28. d7 Ng4 29. Re1 Qh2+ 30. Kf1 Qh1+ 31. Bg1 1-0

Η τεχνολογία υπερίσχυσε της σκακιστικής ικανότητας

Η συντήρηση και ανανέωση των βάσεων αυτών είναι πολύ χρονοβόρα. Απαιτούνται 1-2 ώρες την ημέρα και επειδή προφανώς δεν έχω όρεξη σε καθημερινή βάση, πολύ συχνά ξοδεύω ένα 6ωρο μέσα στο Σαββατοκύριακο. Σε επόμενα μέρη θα δούμε αρκετές περιπτώσεις στις οποίες η πρόσβαση σε μία παρτίδα που δεν έχει αρχειοθετημένη ο αντίπαλος μπορεί να κάνει τη διαφορά.








Πέμπτη 25 Ιουνίου 2015

Παγκόσμια Πρωταθλήματα Γυναικών - Μέρος 4ο Τουρνουά Διεκδικητών 1955

Μέρος 2ο - Τουρνουά Διεκδικητών 1952
Μέρος 3ο - Rudenko-Bykova 1953

Ούτε στο επόμενο τουρνουά διεκδικητών, αυτό του Οκτωβρίου 1955 της Μόσχας - και πάλι - καταφέρνουμε να βγούμε από τη μαύρη τρύπα της ιστορικής αφάνειας. Παρά το γεγονός πως  ο κύκλος του παγκοσμίου πρωταθλήματος αρχίζει να ομαλοποιείται, το τουρνουά έχει μείνει στην αφάνεια. Μόλις 7 παρτίδες διασώζονται - μεταξύ των οποίον μια νίκη της νικήτριας - ενώ και το βιβλίο της Gaprindashvili πηδάει τρεις χρονιές και από το ματς Bykova-Rudenko μας πάει κατευθείαν στα 1956 και το ματς-τουρνουά των τριών παικτριών για το οποίο θα μιλήσουμε στο επόμενο μέρος. Ας γνωρίσουμε τις νέες παρουσίες που εμφανίστηκαν σε αυτό το τουρνουά διεκδικητών. 

H Larissa Volpert παρέμεινε πάντα μια ερασιτέχνης και η σκακιστική της πορείας σε κορυφαίο επίπεδο κράτησε μόλις 14 χρόνια, από το 1947 που ισοβάθμησε στην πρώτη θέση του γυναικείου πρωταθλήματος του Leningrad μέχρι το 1959 όταν και κέρδισε το τρίτο της πρωτάθλημα ΕΣΣΔ γυναικών - το δεύτερο καθαρό μετά το 1954, ενώ ισοβάθμησε στην πρώτη θέση με την Zvorykina της οποίας επικράτησε 2.5-1.5 σε ματς μπαράζ για τον τίτλο του 1958. Το 1961 βρίσκουμε την τελευταία της παρουσία σε σημαντικό τουρνουά αφού συμμετείχε στο τουρνουά διεκδικητών που ανέτειλε το άστρο της Nona Gaprindashvili. Μέσα στη δεκαετία του 60 η Volpert έπαιξε  σε αρκετά ματς μεταξύ του Leningrad και πόλεων της Γιουγκοσλαβίας. To 2004 συμμετείχε σε τουρνουά βετεράνων όπου αντιμετώπισε μεταξύ άλλων και την παλιά γνώριμή της Graprindashvili. Έχω στα αρχεία μου αρκετές παρτίδες της - με πιο ιδιαίτερη απ όλες μία παρτίδα προπόνησης με έναν 15χρονο Anatoli Karpov στη Γιάλτα το 1966 - ενώ στο chessgames.com υπάρχουν 15 τον αριθμό, αλλά όχι η παρακάτω νίκη της επί της Ruzena Sucha από την Τσεχοσλοβακία.

Sucha-Volpert, Women Candidates 1955

Ο λευκός έχει παίξει πολύ άσχημα μια κλειστή Σικελική και είναι χειρότερος όμως επιταχύνει το τέλος με το στρατηγικά άστοχο

24.d4? c4 (εξίσου καλό το 24...Nb6) 25.Be3 Nb6 26.Qf2 Na4-+

27.Re2 Ra1 28.Re1 Ra2 29.Re2 Qb5 30.Bc1 Ra1 31.Qe1 Qb6 32.Nh3 Ba3 33.Nfg1 Bxb2 34.Rxb2 Nxb2 35.Qd2 Nd3




Η παρτίδα δεν αντέχει κριτικής. Εδώ παίχτηκε

36.Ng5 Rxc1 37.Qe2 Rc2 38.Qh5(!) Nf2#. Η Larissa Volpert αφιέρωσε τη ζωή της στη Φιλολογία και δίδαξε επί χρόνια στο πανεπιστήμιο της πόλης Ταρτού, το μεγαλύτερο της Εσθονίας.



Από τις πρωτοεμφανιζόμενες μη Σοβιετικές ειδική μνεία πρέπει να γίνει στο Γιουγκοσλαβικό δίδυμο που αποτελείτο από τις Verica Nedeljkovic και Milunka Lazarevic. Η δεύτερη ειδικά. είναι από τις σημαντικότερες σκακιστικές προσωπικότητες στην ιστορία της Γιουγκοσλαβίας. 11 φορές πρωταθλήτρια της χώρας της, έπαιξε σε υψηλό επίπεδο για τριάντα  περίπου χρόνια με αρκετές παρουσίες σε Ολυμπιάδες. Έφτασε μέχρι τα μπαράζ του πρωταθλήματος διεκδικητών του 1964, ένα βήμα πριν το ματς με την Gaprindashvili, ενώ ακόμα και το 1971 έφτασε μέχρι τη δεύτερη θέση του Ιντερζόναλ της Οχρίδας μαζί με την Nana Alexandria. Στην Ολυμπιάδα του Σπλιτ το 1963 κέρδισε το ασημένιο μετάλλιο με την ομάδα της Γιουγκοσλαβίας ενώ έχει μείνει στην ιστορία για ένα φινάλε Ίππος και θ εναντίον Ίππου που κέρδισε επί της Corry Vreeken-Bouwman στο ματς Γιουγκοσλαβία-Ολλανδία. Αρθρογράφος επί χρόνια στο New In Chess, διεθνής διαιτήτρια και ενεργή σκακίστρια μέχρι προχωρημένης ηλικίας. Από το τουρνουά του 1955 διασώζεται η ήττα της από την Zvorykina, μία από τις πρώτες παρτίδες εναντίον του Stonewall που πέρασε ο λευκός τον αξιωματικό στο f4, ενώ λίγο αργότερα η Zvorykina έπαιξε μια κίνηση που έχει δύο θαυμαστικά στη βάση μου, αλλά μάλλον ακόμα και το !? την κολακεύει. Θα την χαρακτήριζα αμφίβολη αλλά δε χάνει και για την εποχή εκείνη, κάνει εντύπωση.

Zvorykina-Lazarevic Women Candidates 1955

13.Na3?! (!!) Nxd3 (13...Bb8=+) 14.Bxd6 Qxd6 15.Qxd3 Qe7 16.Rfd1 Be6 17.Qd6 Qf7 18.Rd4 Ne4 19.Qf4 c5 20.Rd3 Qf6 21.Rad1 








21...Qb2?

Σχεδόν οτιδήποτε άλλο αρκούσε για την ισότητα, π.χ. 21...b6 ή 21...Rae8

22.Qe3! Rae8 23.f3 Nf6 24.Rb1 Qxa2 25.Rd2+-

Παγιδεύοντας τη ντάμα (θυμίζει λίγο Γαλανός-Κωστούρος από το πρόσφατο όπεν του Ηρακλείου) και 1-0 στην 43η κίνηση



Από τις υπόλοιπες, η Βουλγάρα Ivanova, μετέπειτα σύζυγος του GM Milko Bobotsov κέρδισε τη συμμετοχή της μετά τη πρωτιά της στο Ζονάλ της Λειψίας, ενώ έχει κερδίσει 6 φορές το πρωτάθλημα γυναικών της χώρας της, έμεινε στην ιστορία αυτού του τουρνουά καθώς είναι η ηττημένη της μοναδικής παρτίδας της νικήτριας που διασώζεται.

Ivanova-Rubtsova Women Candidates 1955

21. Rb7?

21.Rxb8 Rxb8 22.Rxb8+ Qxb8 23.g3=

21.Bxd4!  22.Qg4 Rxb7 23.Rxb7 Nc5 24.Rxa7?

Έπρεπε 24.Nxc5 Bxc5 25.Qd7 Qe6 -/+



24...Nxd3?

24...Bxe3!! 25.fxe3 (25.Nxc5 Bxf2+) Nxd3-+

25.Qxd4 Qb8 26.Nc3 Ne5 27.e4 Nc4 28.f3 Nd6=+ 29.exd5??

29.Rd7

29...Re1+ 30.Kf2 Nf5 31.Qg4 Rc1 32.Qa4 Qg3+ 33.Ke2 Qe1+
0-1


Το τουρνουά συμπλήρωναν οι νεοεμφανιζόμενες Josefa Gurfinkel  (άσημη Σοβιετική παίκτρια για την οποία δε γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα), Krystyna Holuj (9 φορές πρωταθλήτρια Πολωνίας και χρυσό στην Ολυμπιάδα του Emmen το 1957),  Celia Baudot de Moschini (Αργεντινη), Eva Kertesz (Ουγγαρία) και Berna Carrasco Araya (Χιλιανή, τρίτη στο παγκόσμιο του Buenos Aires το 1939 πίσω από τη Vera Menchik και την Sonja Graf).


Krystyna Holuj

Οι υπόλοιπες συμμετέχουσες στο τουρνουά διεκδικητών του 1955 ήταν οι ήδη γνωστές σε εμάς Keller-Herrmann, Valentina Borisenko, Fenny Heemskerk, Olga Ignatieva, Gisela Kahn Gresser, de Silans, Sonja Graf Stevenson και Mona May Karff.

Στις περισσότερες παρτίδες που διασώζονται (4) πρωταγωνιστεί η Kira Zvorykina που ξεχώριζε για το συνδυαστικό της παιχνίδι - είδαμε άλλωστε το Na3 στην παρτίδα της με την Lazarevic.

Zvorykina-Ignatieva Women Candidates 1955

17.Ng6?! Nf4?

17...fg6!? 18.Qe6+ Kh7 19.Qxd5 Nf6 με αντιπαιχνίδι

18.Nxf4 Bxf4 19.g5 Bxd2?+ 20.Qxd2 hxg5? 21.Qxg5+- Qc5

21...Qd8 22.Qh5 g6 23.Qh6 Qf6 24.Rhg1!





22.Qh4 Re8 23.Rhg1 Nf8 24.Rg5 Qe7 25.Rdg1 g6 26.Ne5 Kg7 27.Ng4 Nh7 28.Qh6+ Kg8 29.Rh5 1-0

Για πρώτη και τελευταία φορά, η FIDE έδωσε δικαίωμα στη χαμένη του προηγούμενου ματς Rudenko, να διεκδικήσει εκ νέου τον τίτλο χωρίς να περάσει από κύκλο διεκδικητών.
Έτσι, την επόμενη χρονιά, το  1956 στη Μόσχα, η παγκόσμια πρωταθλήτρια Elizaveta Bykova, η πρώην παγκόσμια πρωταθλήτρια Lyudmila Rudenko και η διεκδικήτρια Olga Rubtsova θα έπαιζαν ένα ματς-τουρνουά 8 παρτίδων που θα έδινε τη νέα κάτοχο του τίτλου. Αλλά γι αυτό θα μιλήσουμε στο επόμενο.


Olga Rubtsova

RIP GM Walter Browne (1949-2015)



Πολιτικοί και Σκάκι ΙΙ - Menachen Begin, David Ben-Gurion



Όπως όλα τα εθνικιστικά ρεύματα, έτσι και αυτό που στόχευε στην ίδρυση Εβραϊκού κράτους στη Μέση Ανατολή, ο Σιωνισμός, προσπαθούσε να ενσωματώσει και να προσδώσει υπεραξία πάνω σε χαρακτηριστικά του λαού που φιλοδοξούσε να θέσει υπό τον έλεγχό του. Στην περίπτωση των ανθρώπων Εβραϊκού θρησκεύματος ή και καταγωγής ανά τον κόσμο, δε θα μπορούσε ένα από τα χαρακτηριστικά αυτά να μην είναι και το σκάκι. Στο παράδειγμα των Σοβιετικών όπως είδαμε το ιδεολογικό φαντασιακό που προωθήθηκε είχε να κάνει με τις μάζες και την ανωτερότητα του συστήματος απέναντι στη Δύση.  Ο προλετάριος ανέβαζε το επίπεδό του με το σκάκι και συνειδητοποιούσε τη δύναμη του (δηλαδή τη δύναμη του Σοβιετικού συστήματος που υποτίθεται πως τον εκπροσωπούσε).

Στην Εβραϊκή περίπτωση μετά το 1948 - σε αντιστοιχία - το ιδεολόγημα που συνόδευσε τη στήριξη του σκακιού από τις αρχές του νεοσύστατου κράτους του Ισραήλ αποτελούνταν από ένα μείγμα λαγνείας της παράδοσης - ταίριαζε σε έναν λαό που έψαχνε τις εδαφικές του ρίζες να αναδεικνύει τις πολιτισμικές του παραδόσεις - και την ανάπτυξη της ψευδοεπιστημονικής άποψης περί σύνδεσης του παιχνιδιού αυτού με τη νοημοσύνη. Το δεύτερο αυτό συστατικό βρίσκει μέχρι και στα χρόνια μας πολλούς ακολούθους σε Δύση και Ανατολή - για τη Δύση μπορεί κανείς να αναφερθεί σε παιδαγωγούς που το προτείνουν σε γονείς αλλά και στα γνωστά  στερεότυπα του σκακιστή-ιδιοφυΐα,  ενώ οι ρήσεις του προέδρου της FIDE για το λαό της Καλμουχίας μας δίνουν και το εξωτικό ανατολίτικο αντίστοιχο. Ακόμα και σήμερα μπορεί κανείς να αλιεύσει επιχειρήματα στο διαδίκτυο τα οποία προσπαθούν να εξηγήσουν τη σύνδεση μεταξύ της Εβραϊκής καταγωγής και της σκακιστικής ικανότητας και δεν λείπουν και κάποια που έχουν άμεση αναφορά στη νοημοσύνη πληροφορώντας μας πως οι Εβραϊκής καταγωγής γίνονται σε μεγάλους αναλογικά αριθμούς και τραπεζίτες - και  είναι γνωστό πως οι τραπεζίτες  είναι έξυπνοι! Όπως και να χει, ο χώρος του σκακιού σε κάθε επίπεδο αλλά και ιστορικά βρίθει από δυσλειτουργικούς ανθρώπους και κοινωνικά αποκλεισμένους που μόνο ιδιαίτερα έξυπνους δε θα χαρακτήριζε ένας ουδέτερος παρατηρητής.


Ανατρέχοντας στο εξαιρετικό http://jewishchesshistory.blogspot.gr/ μπορεί να ξεχωρίσει κανείς αρκετούς πολιτικούς ηγέτες του Ισραήλ που είχαν ειδική σχέση με το σκάκι. Ο Menachen Begin (1913-1992), μεγάλος πολέμιος των Βρετανών στις ταραγμένες ημέρες του τέλους του Β'  Παγκοσμίου Πολέμου, συνιδρυτής - μαζί με τον Σαρόν - του Λικούντ και 6ος πρωθυπουργός του Ισραήλ την περίοδο 1977-1983 μετά την πολιτική αλλαγή του 1977, βραβευμένος με το πολύπαθο Νόμπελ Ειρήνης μαζί με τον Σαντάτ για την ειρηνευτική συμφωνία Ισραήλ-Αιγύπτου του 1979 και εγκληματίας πολέμου τόσο ως εντολοδόχος του βομβαρδισμού του πυρηνικού εργοστασίου Οσιράκ στο Ιράκ το 1981 αλλά κυρίως για την εμπλοκή του στα τραγικά γεγονότα του 1982 στο Λίβανο, ήταν ενθουσιώδης φίλος του σκακιού. Η πιο διάσημη σύνδεση του ονόματός του σε σχέση με το σκάκι αφορά  φιλικές  παρτίδες που συνήθιζε να παίζει εναντίον του Zbigniew Brzezinksi, συμβούλου ασφαλείας του Κάρτερ και μαζί με τον Cyrus Vance, κορυφαίοι ενδιάμεσοι διαπραγματευτές κατά τις  Αραβο-Ισραηλινές συνομιλίες στο Camp David το 1978 που οδήγησαν τελικά στις συμφωνίες με την Αίγυπτο.


Ο "εθνάρχης" του Ισραήλ και πρώτος πρωθυπουργός του, ο David Ben-Gurion γεννήθηκε στο Plonsk της Πολωνίας το 1886 και μαζί με τον μυθιστοριογράφο Henryk Sienkievicz, νόμπελ Λογοτεχνίας 1905 έβαλαν την μικρή αυτή πόλη των 22000 κατοίκων στα βιβλία της ιστορίας. Το Plonsk αποτελούσε κομμάτι της προεπαναστικής Τσαρικής Ρωσικής Αυτοκρατορίας και ο Ben-Gurion συνελήφθη μετά τα γεγονότα του 1905. Ήταν από μικρή ηλικία σημαντικό στέλεχος του Σιωνιστικού κινήματος, καθώς ο δικηγόρος πατέρας του ήταν ηγέτης πρώιμης σιωνιστικής οργάνωσης από τις πολλές που άνθησαν στην ανατολική Ευρώπη και έγιναν συλλογικά γνωστές ως κομμάτια του κινήματος Hibbat Zion, πρόγονο του μοντέρνου Σιωνιστικού κινήματος που στόχευε στη μαζική εβραϊκή μετανάστευση προς την Παλαιστίνη. Το 1906 ο Ben-Gurion έφυγε για την Παλαιστίνη.Ο ίδιος περιγράφει τη φυγή του εκεί όχι ως απόδραση αλλά ως συνειδητή πράξη.  Αμέσως ενεπλάκη σε ομάδες του σιωνιστικού κινήματος εκεί με την Παλαιστίνη ακόμα κομμάτι της παρηκμάζουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο ίδιος προώθησε την εθνικιστική ατζέντα κόντρα σε μαρξιστές συντρόφους του. Γύρω στο 75% των Εβραίων της Παλαιστίνης ήταν Ρωσικής καταγωγής και επηρεασμένοι από τα πολιτικά ρεύματα που ανθούσαν στη Ρωσία. Από το 1909 μέλος πολιτοφυλακής που φρουρούσε απομονωμένους εβραϊκούς οικισμούς, το 1911 πήγε στη Θεσσαλονίκη για να μάθει τουρκικά και εν συνεχεία στην Ισταμπούλ όπου σπούδασε νομικά μαζί με τον Yitzhak Ben-Zvi, τον δεύτερο και μακροβιότερο μετέπειτα πρόεδρο του Ισραήλ.

Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου πολέμησε ως μέλος επιστρατευμένης Εβραϊκής Ομάδας από τον Οθωμανικό στρατό ενώ στη συνέχεια πέρασε από την Αίγυπτο, πέρασε στις ΗΠΑ όπου παντρεύτηκε.  Όπως και πολλοί ακόμα Εβραίοι άλλαξε στρατόπεδο κατά τη διάρκεια του πολέμου μετά τη διακήρυξη του Μπαλφούρ - την επιστολή του Τζέημς Μπάλφουρ, του Βρετανού Υπουργού Εξωτερικών προς τον Walter Rothschild, ηγέτη του Βρετανικού Σιωνιστικού Κινήματος -  και επέστρεψε οριστικά στην Παλαιστίνη μετά το τέλος του πολέμου μαζί με του νέους Βρετανούς διοικητές της. Ακολούθησε το κεντρώο παρακλάδι της διάσπασης του Σιωνιστικού κινήματος απαλλαγμένο από τους Μαρξιστές μετά το θάνατο του Ber Borochov. Ήταν πάντα κομμάτι του πιο κεντρώου παρακλαδιού των Σιωνιστών, τόσο μακριά από επαναστατικές αντικαπιταλιστικές θέσεις όσο και από τις θέσεις του Ze'ev Jabotisnky που προωθούσε εκδικητικές βίαιες αντιδράσεις εναντίον των Αράβων μετά τον Αραβικό ξεσηκωμό του 1936-1939. Κατά τη διάρκεια των γεγονότων του 1948 ο Ben-Gurion ήταν πρόεδρος της Jewish Agency of Israel της οργάνωσης που μετά το 1948 έφερε περίπου 3 εκατομμύρια Εβραίους στο νεοσύστατο κράτος προερχόμενους από όλα τα μέρη του κόσμου και ίδρυσε περίπου 1000 πόλεις και χωριά Εβραίων εποίκων.



Στις 14 Μαΐου του 1948 ο Ben Gurion διακήρυξε την ανεξαρτησία του κράτους του Ισραήλ και μετά τις πρώτες εκλογές της 14ης Φεβρουαρίου του 1949, εκλέχτηκε πρωθυπουργός της χώρας. Με διακοπή περίπου δύο ετών, θα παρέμενε σε αυτή τη θέση έως το 1963 και θεωρείται ως ο εθνάρχης του Ισραήλ. Μέχρι και το 1970 έπαιξε ηγετικό ρόλο σε όλες τις φάσεις και τα γεγονότα σε αυτή την πολυτάραχη περιοχή. Στις 1 Δεκεμβρίου του 1973 πέθανε από επιπλοκές που προκλήθηκαν μετά από επεισόδιο εγκεφαλικής αιμορραγίας.



Ο Ben-Gurion υπήρξε ενθουσιώδης ερασιτέχνης σκακιστής και μεγάλος λάτρης όλων των μεγάλων παικτών. Κάτω από την επιρροή του υπουργού Παιδείας του τα πρώτα χρόνια, του David Remez, άσκησε έντονα υποστηρικτική προς το σκάκι πολιτική καθώς το θεωρούσε ως ιδανική Σιωνιστική ασχολία που προωθεί τα Εβραϊκά ήθη και εξυψώνει τους πολίτες του Ισραήλ. Έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη διοργάνωση της σκακιστικής ολυμπιάδας του 1964 στο Τελ-Αβιβ που όντας προγενέστερη του πολέμου των 6 ημερών και σε αντίθεση με αυτή της Χάιφα 12 χρόνια αργότερα έτυχε της συμμετοχής όλων των μεγάλων σκακιστικών δυνάμεων. Ο Ben-Gurion δημιούργησε παράδοση στη στήριξη του σκακιού - στα χρόνια του Σίμον Πέρες χρησιμοποιήθηκε σκακιστικό ρολόι για να χρονομετρούνται οι ομιλίες στο υπουργικό συμβούλιο - και το Ισραήλ έγινε φιλόξενος τόπος για Ρώσους Εβραϊκής καταγωγής κορυφαίους σκακιστές που μετανάστευσαν προς τα κει, ειδικά μετά το 1989 με σημαντικότερο όλων τον Boris Gelfand. Η εθνική ομάδα του Ισραήλ μάλιστα έφτασε to 2008 να κατακτήσει το αργυρό μετάλλιο στην Ολυμπιάδα της Δρέσδης. Πασίγνωστοι Ρώσοι εμιγκρέδες όπως o Lev Psakhis, ο Boris Avrukh και ο Ilia Smirin βρήκαν μια νέα πατρίδα στο Ισραήλ.



Μέχρι σήμερα, πολιτικοί του Ισραήλ έχουν δημοσιοποιήσει την αγάπη τους για το σκάκι - ακόμα και ο Νετανιάχου όπως βλέπουμε στη φωτογραφία, ενώ γνωστό είναι επίσης πως γνώριζε καλά τον χώρο του σκακιού και ο Weizman. Το πρόσφατο δε ματς Anand-Gelfand για το παγκόσμιο πρωτάθλημα έτυχε τεράστιας δημοσιότητας στο Ισραήλ.


Τετάρτη 24 Ιουνίου 2015

Correspondence Chess IV - Εργαλεία Ι (Εισαγωγή, Βιβλία)


Στα προηγούμενα μέρη είδαμε κάποια γενικά χαρακτηριστικά των σκακιστικών μηχανών και ελπίζω ότι ανέτρεψα σε κάποιο βαθμό το μύθο της παντοδυναμίας τους με κάποια απλά παραδείγματα. Θα μπορούσε κανείς να μαζεύει θέσεις για μήνες με σκοπό να ενισχύει τα επιχειρήματά του - θέσεις από παρτίδες, θέσεις κατασκευασμένες, στο άνοιγμα, στο μέσο, στο φινάλε - όμως έχω παρατηρήσει πως οι πεποιθήσεις πολλών για το θέμα έχουν θεολογικά χαρακτηριστικά και το πλήθος των παραδειγμάτων που τις αντικρούει δε φαίνεται να έχει καμία επίδραση. Σίγουρα και σε επόμενα μέρη θα δούμε ξανά πολλές τέτοιες θέσεις - ειδικά όταν συζητήσουμε περί ρυθμίσεων των engines - όμως εφόσον η σειρά φιλοδοξεί να καλύψει το σύνολο του αγωνιστικού Corr - όπως παίζεται σήμερα- πρέπει να προχωρήσουμε σε ένα από τα πιο βασικά ζητήματα, που είναι τα εργαλεία που χρησιμοποιεί ένας παίκτης Corr στην μοντέρνα τεχνολογική εποχή, αυτό που ονομάζουν στην αργκό Corr setup ή Corr rig.

 Όταν τον Σεπτέμβριο του 2013 άρχισα να παίζω τις πρώτες μου παρτίδες στα χαμηλά κλιμάκια του ICCF, χρησιμοποιούσα μόνο ένα engine - το Houdini - και την MEGA Database 2013. Ταυτόχρονα διάβαζα μανιωδώς πολυσέλιδα threads συζητήσεων σε forums - κυρίως στο Rybka Forum όπου σύντομα συμμετείχα και σε κάποια ιδιαίτερα τουρνουά, για τα οποία θα γράψω, το talkchess κλπ. Ο σκοπός ήταν να καταλάβω ποια εργαλεία χρησιμοποιούν οι καλοί παίκτες και πως. Διάβασα αναλυμένες παρτίδες, συνεντεύξεις παικτών (π.χ. του Nigel Robson), έψαξα μέσα στο χάος των νημάτων να βρω αυτά που γράφανε γνωστοί παίκτες (π.χ. o Eros Riccio) και έκανα συγκρίσεις μεταξύ παρτίδων παικτών και στατιστικών της βάσης δεδομένων (π.χ. παρτίδες του Παναγιώτη Φρεντζά). Κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων στο τέλος του 2013 έφτιαξα ένα πρώτο setup το οποίο άλλαξε κάποιες φορές στη συνέχεια και σταθεροποιήθηκε στις αρχές του 2015. Αυτό το setup θα προσπαθήσω να περιγράψω με την σημαντική σημείωση πως αυτή είναι μόνο μία προσέγγιση πάνω στο ζήτημα - η δική μου - και πως σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί κάποια βέλτιστη λύση. Από την εμπειρία μου μάλιστα, παρατηρώ πως πολλοί ισχυρότεροι παίκτες από εμένα παίζουν με πολύ πιο απλά εργαλεία - σίγουρα ο Φρεντζάς, ο μακαρίτης ο Slavador Signes από το Rybka Forum που έπαιζε με ένα Celeron και έψαχνε παρτίδες στο chessgames.com κ.α. Από την άλλη,  υπάρχουν πολλοί παίκτες - ειδικά όσοι παίζουν στο infinity Chess που έχουν θηριώδη μηχανήματα, ενώ άλλοι διατηρούν βάσεις δεδομένων εκατομμυρίων παρτίδων. Εγώ απλώς θα περιγράψω το δικό μου setup.

Το σημαντικότερο κομμάτι του αγωνιστικού Corr έχει φυσικά να κάνει με το άνοιγμα. Το ρεπερτόριο που απαιτείται για να σταθεί κανείς είναι πολύ πιο πλατύ και πολύ πιο βαθύ από το αντίστοιχο ρεπερτόριο ενός παίκτη του αγωνιστικού με αντίστοιχο rating. Από τα 2300 και πάνω δε, φτάνουμε στα επίπεδα που βρίσκονται τα ρεπερτόρια των παικτών της super-elite και πολλές φορές και ανώτερα ποιοτικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ότι εγώ ήξερα πως η βαριάντα στη Breyer που παίχτηκε στην Anand-Carlsen στη Νορβηγία προχθές είναι υποδεέστερη για τα μαύρα. Αυτό μας δίνει ένα δείγμα για το βάθος που απαιτείται αλλά σε καμία περίπτωση δεν ήταν κάτι ξεχωριστό. Άλλωστε η ανακρίβεια παίχτηκε μόλις στην 17η κίνηση. Αυτήν την παρτίδα από την άλλη την έπαιξα ολόκληρη από σημειώσεις χωρίς να βάλω engine. Η μεγάλη διαφορά φυσικά με τους παίχτες του αγωνιστικού είναι ότι στο Corr δε χρειάζεται να τα μάθεις όλα αυτά απ' έξω. Όσο για το "πλάτος" του ρεπερτορίου, αυτό έχει να κάνει κυρίως με τα λευκά κομμάτια κατά τη γνώμη μου. Εκεί, για να εντοπίζει κανείς μικρές "τρυπούλες" στα μαύρα ρεπερτόρια των αντιπάλων του πρέπει να ψάχνει σε όλα τα ανοίγματα. Από ένα επίπεδο και πάνω στο Corr δεν υπάρχουν παίκτες που παίζουν d4 και παίκτες που παίζουν e4. Πρέπει κανείς να συντηρεί βαριάντες και στα δύο. 1.c4 και 1.Nf3 από την άλλη χρειάζεται να παίξει κανείς μόνο σε πολύ ειδικές περιπτώσεις και μόνο αν βρει κάποια θεόρατη τρύπα σε αυτά που παίζει ο αντίπαλος εκεί - κάτι πολύ σπάνιο. Φυσικά το πρόβλημα στο 1.c4 είναι το 1...e5 και στο 1.Nf3 το 1...d5 αλλιώς έχουμε transpositions σε d4 ανοίγματα χωρίς παραχωρήσεις εκ μέρους των λευκών.

Για να συντηρηθεί ένα τέτοιο ρεπερτόριο, πρέπει καταρχάς να ελέγχει κανείς τα βιβλία ανοιγμάτων που εκδίδονται. Ευτυχώς, μόλις το 20-25% αυτών είναι άξια λόγου αν και το ποσοστό αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Ειδικά τα βιβλία της Quality Chess έχουν ανεβάσει το επίπεδο σε τέτοιο βαθμό που και οι υπόλοιποι εκδότες έχουν βελτιωθεί για να αντέξουν τον ανταγωνισμό. Η όσο ταχύτερη πρόσβαση σε αυτό το νέο υλικό είναι κρίσιμη και μπορεί να δώσει πόντους.

Sarakenidis-Janisch 1-0  WS/M/522 - ολόκληρη η παρτίδα δίνεται ως κερδίζουσα συνέχεια στο βιβλίο του Negi έναντι της Najdorf

Sarakenidis-Malek 1-0 - WS/M/522 - μέχρι την 33.Qxd5 η παρτίδα προκύπτει φορσέ σε προέκταση συνέχειας που δίνει ο Negi έναντι της Γαλλικής

Om Prakash-Sarakenidis 1/2-1/2 WBCCC 2014 - Η συνέχεια αυτή δίνει εύκολη ισοπαλία στα μαύρα όπως αναφέρεται στο Playing The French των Ντιρλή και Aagaard.

Σε επόμενο στάδιο, πολλές φορές κερδίζονται - και χάνονται - πόντοι επειδή κάποιος βρίσκει μια τρύπα σε ένα βιβλίο.

Keevil-Sarakenidis RA-2014-0-00355

Έχω ακολουθήσει τις προτάσεις του Emanuel Berg από το The French Defense Volume Two μέχρι που έρχεται ο κεραυνός:

18.g4!! +- Nxd1 19.Rxd1 Qb6 20.f5 Rxg4 21.f6 Ng8 22.Qh3 1-0






Προεκτείνοντας κάποια βαριάντα και τελικά αλλάζοντας το συμπέρασμα που δίνει κάποιο βιβλίο:

Vujadinovic-Sarakenidis BI-2014-F-00002

Έχουμε ακολουθήσει την πρόταση του Negi εναντίον της Poisoned Pawn Winawer που καταλήγει: "26.Rae1+=, White has the better chances in this irregular endgame"

26...Rb8 27.Rh5 Bd7! 28.Ra5 Rb7! 29.Kg3 f5 30.Bc4 Nd5 31.Rd1 Kh7 32.Rxd4 Kxh6 33.Bxd5 cd5 34.Rc5 Kg6 1/2

Ο λευκός δεν έχει τίποτα σε αυτό το φινάλε.


Αρκετές φορές ένα βιβλίο κλείνει εντελώς μια βαριάντα;

17...Ne7!=

The Sicilian Sveshnikov - Vassilios Kotronias

(μετά  από 1. e4 c5 2. Nf3 Nc6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Nf6 5. Nc3 e5 6. Ndb5 d6 7. Bg5 a6 8. Na3 b5 9. Nd5 Be7 10. Bxf6 Bxf6 11. c3 O-O 12. Nc2 Bg5 13. a4 bxa4 14. Rxa4 a5 15. Bc4 Rb8 16. b3 Kh8 17. Nce3)




11...a5!=

The open games for Black - A complete black repertoire with 1.e4 e5 against everything except the Ruy Lopez - Igor Jysyj, Roman Ovetchkin

(μετά  από 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Nc3 Nf6 4. Bb5 Bb4 5. 0-0 0-0 6. d3 d6 7. Bg5 Ne7!? 8. Nh4 c6 9. Bc4 d5 10. Bxf6 gf6 11. Bb3)




Και κάποιες φορές τη ζωντανεύει, όπως την Bg5 Najdorf (Negi), την Ισπανική με 3...g6 (Sokolov) ή την 6.Nf3!? στο Καταλανικό Μπενόνι (Avrukh). Κάποιες φορές μάλιστα παρεμβάλλονται κάποια χρόνια για να πιάσει μια ιδέα - το γρήγορο h4 στην Grunfeld (SOS Opening Files) - και άλλες μπορεί να προβλέψει κανείς από  πριν τί θα πιάσει - το 10.Bf4 στο Μοντέρνο Μπενόνι που δίνει ο Avrukh (1.d4 The Catalan 1A).

Εκτός αυτών, απαραίτητο είναι κανείς να ελέγχει το New In Chess Yearbook και το Informator (κυρίως μετά την αλλαγή της δομής του,καθώς τώρα απαρτίζεται ως προς το ήμισυ από άρθρα - και μερικά είναι σημαντικά  όπως αυτό του Morozevich πάνω στις ιδέες του Ivan Saric στην Κάρο Καν προωθήσεως - Informator 121). Αλλά και το Chessbase Magazine όπου βρίσκει κανείς άρθρα όπως αυτό για το σύστημα Perunovic στο Γκαμπί Μπένκο (Kuzmin στο no.163) ή αυτό του Kristian Szabo στο νο.165 για το 12.Rg1 σε μια επίκαιρη βαριάντα της Najdorf με Be3.

Όλα αυτά απαιτούν χρόνο - 3 με 4 ημέρες για κάθε σοβαρό βιβλίο ανοίγματος και 1 με 2 ημέρες για κάθε τεύχος του Informator, του NIC Yearbook ή του CBM. Και μία καθημερινή ολιγόλεπτη βόλτα σε κάποια βασικά forums - όπως αυτό του Chess Publishing. Οι χρόνοι αυτοί μπορούν να μοιάζουν εντυπωσιακά μικροί - 4 ημέρες για το Negi versus the French,Caro and Philidor πολλοί θα έλεγαν πως δεν αρκούν ούτε για το 1/4 της ύλης - όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως στην περίπτωσή μας δε χρειάζεται να απομνημονεύσεις το οτιδήποτε. Αυτό που χρειάζεται είναι να ξέρεις πού βρίσκεται το καθετί, μια απλή αλλά μεθοδική χαρτογράφηση. Έτσι οι χρόνοι που απαιτούνται για την παρακολούθηση των εντύπων για τα ανοίγματα είναι ένα μικρό κλάσμα αυτών που απαιτούνται για τη συντήρηση των βάσεων δεδομένων όπως θα δούμε στο επόμενο μέρος, ενώ ειδική μνεία θα γίνει και στα video πάνω στα ανοίγματα που πιστεύω πως απαιτούν διαφορετική προσέγγιση από ότι τα βιβλία.


Δευτέρα 22 Ιουνίου 2015

Λοιπόν, 1.e4 ή 1.d4?


Γράφει ο Inspirus

Ένα... προαιώνιο ερώτημα, που βασανίζει όλους τους σκακιστές, είναι το “Με ποια 1η κίνηση είναι καλύτερο να ξεκινάμε?”. Αλλά αυτό το ερώτημα έχει και άλλες εκδοχές και παραλλαγές, που συνήθως ξεφεύγουν πολύ πέρα από τη θεωρία των ανοιγμάτων στο σκάκι.
Ας υποθέσουμε ότι καλούμαστε να λύσουμε το παρακάτω πρόβλημα:

Max Lange
Handbuch der Schachaufgaben, 1862
Τα λευκά παίζουν και κάνουν ματ σε τρεις κινήσεις

Είναι φανερό ότι οι πρώτες κινήσεις που θα εξετάζαμε, θα ήταν το 1.e4 και το 1.d4. Μια απ'αυτές φανταζόμαστε ότι θα είναι η σωστή.

Η αλήθεια είναι ότι το παραπάνω πρόβλημα το είδα 1η φορά σε ένα σπάνιο, αλλά όπως αποδείχθηκε και “ύποπτο” βιβλίο. Πρόκειται για το “Problems and Puzzlesτου (πρώην Πρωταθλητή Σκωτίας, όπως αναφέρει ο συγγραφέας) Percy Wenman, που κυκλοφόρησε στο Λονδίνο στα μαύρα χρόνια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου -α' έκδοση το 1943. Το εν λόγω βιβλίο, που περιείχε 70 διαγράμματα (συχνά ένα διάγραμμα κρύβει περισσότερες από μία συνθέσεις, ακόμα και... οκτώ!) αποδείχθηκε αργότερα ότι ήταν προϊόν... κλοπής πνευματικής ιδιοκτησίας, περιέχει δηλ. διάφορα προβλήματα άλλων συνθετών, που ο Wenman παρουσίασε σαν δικά του! Ένα από αυτά, είναι και το προαναφερθέν.



(το εξώφυλλο του επίμαχου βιβλίου – ή το αποδεικτικό της λογοκλοπής!)

(η ιστορία του P. Wenman, αναφέρεται και από τον γνωστό ιστορικό του σκακιού Edward Winter, π.χ. http://www.chesshistory.com/winter/extra/havoc.html)
Στην πραγματικότητα, το ως άνω πρόβλημα είναι σύνθεση (1862) του MaxLange, ισχυρού Γερμανού σκακιστή (αλλά και συνθέτη) που έμεινε στην ιστορία κυρίως για την ομώνυμη “Επίθεση”, που χαρακτηρίζεται από τις κινήσεις 1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bc4 Nf6 4.d4 exd4 5.O-O Bc5 6.e5.

Η λύση του προβλήματος, είναι:
1.d4 [το 1.e4 αφήνει το τετράγωνο g5 στον μαύρο βασιλιά, οπότε τα λευκά χρειάζονται έξι κινήσεις για να πετύχουν το ματ: 1...Kg5 2.Qf3 Kg6 3.Bc4 Kh6 4.d4+ Kg7 5.Qh5 Kf8 6.Qf7#]

1...Kh5 [ή 1...Kg4 2.e4+ Kh4 3.g3#]

2.Qd3 Kg4 3.Qh3#



To 1895, τη χρονιά που έγινε το 1ο διεθνές τουρνουά του Hastings -που σήμερα θεωρείται το πιο ιστορικό τουρνουά, σε διεθνές επίπεδο, αυτό δηλ. με τη μεγαλύτερη σε διάρκεια παράδοση τακτικής διεξαγωγής του, ο Henry Ernest Dudeney (Άγγλος μαθηματικός και συγγραφέας, ασχολήθηκε ιδιαίτερα με “σπαζοκεφαλιές”) αντιμετώπισε την παραπάνω θέση σαν proof game και προσπάθησε να κατασκευάσει τη συντομότερη “παρτίδα” που θα μπορούσε να οδηγήσει στη θέση του διαγράμματος. Το κατάφερε σε 16 κινήσεις, από την αρχική θέση:

Henry Ernest Dudeney - proof game

Leeds Mercury 1895

1.Nc3 d5 2.Nxd5 Nc6 3.Nxe7 g5 4.Nxc8 Nf6 5.Nxa7 Ne4 6.Nxc6 Nc3 7.Nxd8 Rg8 8.Nxf7 Rg6 9.Nxg5 Re6 10.Nxh7 Nb1 11.Nxf8 Ra3 12.Nxe6 b5 13.Nxc7+ Kf7 14.Nxb5 Kg6 15.Nxa3 Kh5 16.Nxb1 Kh4 και φτάσαμε στη θέση του διαγράμματος!




Για να ξαναγυρίσουμε στο αγωνιστικό σκάκι, συχνά το ερώτημα 1.d4 ή 1.ε4? Προκύπτει αμέσως μετά το άνοιγμα, π.χ. σε θέσεις από Ρέτι ή Αγγλική, όπου εμφανίζεται ο σχηματισμός: λευκά πιόνια στα d3 & e3, μαύρα πιόνια στα d5 & e5. Τότε έχουμε αρκετές επιλογές, π.χ. α) Να παίξουμε d4, β) Να παίξουμε e4, γ) Να κρατήσουμε την υπάρχουσα κατάσταση στο κέντρο, ώστε να είμαστε πιο ελαστικοί, μέχρι να αποφασίσουμε, δ) Να παίξουμε κάτι άλλο, π.χ. cxd5, c4 ή f4. Ορισμένες φορές, η επιλογή οδηγεί σε μαζικές απλοποιήσεις και ισοπαλία, π.χ

Gulko B. (2606) – Cramling Pia (2496) 
9ο Sigeman & Co, Malmo, 2001 Αγγλική [A29]

1. c4 e5 2. Nc3 Nf6 3. Nf3 Nc6 4. g3 Bc5 5. d3 d6 6. Bg2 O-O 7. O-O a6 8. a3 Nd4 9. Ne1 c6 10. e3 Nf5 11. Nf3 Ba7 12. b4 Re8 13. Bb2 d5



14. e4 dxe4 15. Nxe4 Nd4 16. Nxd4 Bxd4 17. Bxd4 Qxd4 18. Nxf6+ gxf6 19. Re1 Bg4 20. Bf3 f5 21. Bxg4 Qxg4 22. Re3 1/2-1/2

Biel Interzonal, 1976 Αγγλική [A26]

1. c4 e5 2. Nc3 Nf6 3. Nf3 Nc6 4. d3 d6 5. g3 g6 6. Bg2 Bg7 7. Rb1 a5 8. a3 O-O 9. O-O Nd4 10. Nd2 c6 11. b4 axb4 12. axb4 d5 13. Bb2 Re8 14. e3 Nf5 15. cxd5 cxd5 16. Nb3 h5



17. e4 dxe4 18. dxe4 Nd4 19. Nxd4 exd4 20. Nb5 Nxe4 21. Bxd4 Bg4 22. f3 Bd7 23. Bxg7 Bxb5 24. Qxd8 Raxd8 25. Rfd1 Rxd1+ 26. Rxd1 Nxg3 27. Bf6 Ne2+ 28. Kf2 Nf4 29. Bf1 Bxf1 30. Kxf1 b5 31. Rd7 Rc8 32. Kf2 g5 33. Rb7 Rc6 34. Be7 Rc2+ 35. Kf1 Kg7 36. Rxb5 f6 37. Bd6 Nd3 38. h4 g4 39. fxg4 hxg4 40. Rd5 Nf2 41. Rd4 1/2-1/2

8ο Πανευρωπαϊκό Πρωτ/μα, Plovdiv 1983 Αγγλική [A25] 

1.c4 g6 2.Nc3 Bg7 3.g3 Nc6 4.Bg2 e5 5.d3 d6 6.Rb1 f5 7.e3 Nf6 8.Nge2 O-O 9.O-O Rb8 10.b4 a6 11.a4 Be6 12.b5 axb5 13.axb5 Ne7 14.Ra1 d5 15.Ba3 Re8


16.d4 e4 17.Nf4 Bf7 18.Bxe7 Rxe7 19.Nfxd5 Nxd5 20.Nxd5 Bxd5 21.cxd5 Qxd5 22.Qa4 Bf8 23.Rfc1 Qd8 24.Qc4+ Kh8 25.Ra7 Rd7 26.Bf1 Bd6 27.Qe6 Kg7 28.Rca1 Rf7 29.Qd5 b6 30.Ra8 1/2-1/2


...οπότε, τι πρέπει να παίξουμε? Η “λύση” θα μπορούσε να είναι... ούτε το ένα ούτε το άλλο, δηλ. ούτε 1.d4 ούτε 1.e4, αλλά π.χ. 1.f4: 

Moscow-Ch, Μόσχα 1982 Ρέτι [A06]

1.Nf3 d5 2.b3 Nf6 3.Bb2 Bf5 4.d3 c5 5.Nh4 Bd7 6.g3 Nc6 7.Bg2 e5 8.O-O g6 9.e3 Bg7 10.c4 Bg4 11.f3 Be6



12.f4 exf4 13.exf4 O-O 14.f5 Bd7 15.Nc3 dxc4 16.dxc4 Nd4 17.Bxb7 Rb8 18.Bg2 Bxf5 19.Nxf5 Nxf5 20.Qxd8 Rfxd8 21.Na4 Rd2 22.Bc3 Rc2 23.Rfc1 Rxc1+ 24.Rxc1 Bh6 25.Re1 Re8 26.Nxc5 Rxe1+ 27.Bxe1 Ng4 28.Nd3 Be3+ 29.Kh1 Kf8 30.h3 Nf6 31.g4 Nd4 32.Bb4+ Ke8 33.Ne5 Nd7 34.Nc6 Ne2 35.Bd6 Nc1 36.Nb4 Bc5 37.Bxc5 Nxc5 38.Bd5 a5 39.Nc6 Nxa2 40.Nxa5 Nb4 41.Kg2 Nxd5 42.cxd5 Kd7 43.Kf3 Kd6 1/2-1/2



Ας δούμε ορισμένες ενδιαφέρουσες θέσεις – έχουν ενδιαφέρον για μελέτη και το κύριο ερώτημα είναι: Πώς να συνεχίσουν τα λευκά? d4, e4 ή κάτι άλλο? Οι παρτίδες προέρχονται από ισχυρούς παίκτες και η έκβασή τους δεν είναι ακόμα ξεκάθαρη (σε όλα τα διαγράμματα παίζουν τα λευκά): 


 Schmidt Wl. (2475) – Adorjan An. (2565) 
Prague zt , Πράγα 1985











Huebner R. (2615) - Kasparov G. (2735) 
SWIFT, Βρυξέλλες 1987











Kasparov G. (2800) – Kortschnoj V. (2625) 
Paris Immopar (rapid), Παρίσι 1990











Gelfand B. (2700) – Anand Visw. (2635) 
Linares 1991  











Spraggett K. (2540) – Gallagher J. (2510) 
San Bernardino Open,1992











Ivanchuk Vas. (2735) – Topalov Ves. (2700) 
Hoogovens, Wijk aan Zee 1996 











Carlsen M. (2823) – Aronian L. (2807) 
Botvinnik Memorial, Μόσχα 2011











Efimenko Zah. (2661) – Vocaturo Dan. (2557) 
29ο Κύπελλο Ευρώπης, Ρόδος 2013










_________________________________________________________________________________

ΥΓ (trandism): Τις συνέχειες που παίχτηκαν στις τελευταίες 8 θέσεις, θα τις δούμε σε επόμενη ανάρτηση. Το "ευχαριστώ" μοιάζει πολύ φτωχό για να εκφράσει τα συναισθήματά μου για τη μεγάλη τιμή που μου γίνεται με αυτό το αρθράκι. 


Τετάρτη 17 Ιουνίου 2015

Ανοιχτό Πρωτάθλημα Αττικής


Αυτές τις μέρες διεξάγεται το Ανοιχτό Πρωτάθλημα Αττικής, στα πλαίσια του Όπεν της Σκακιστικής Επικοινωνίας Ηρακλείου και στο οποίο συμμετέχω κακοποιώντας το σκάκι. Δε θυμάμαι να έχω παίξει τόσο άσχημα σε τουρνουά. Η πλάκα είναι πως έχω 2/4 με αξιοπρεπή αποτελέσματα, αλλά η μόνη παρτίδα στην οποία έπαιξα κάπως φυσιολογικά ήταν και η μοναδική που έχασα.  Τα δικά μου αποτελέσματα είναι ασήμαντα βέβαια, οπότε γενικά θα ήθελα να πω πως το τουρνουά είναι ό,τι καλύτερο έχω παίξει στην Αθήνα από όλες τις απόψεις. Τα γκρουπ είναι κομμένα στο κατάλληλο ΕΛΟ, οι εξαιρέσεις που έχουν γίνει για παιδάκια που ήθελαν να παίξουν στο Α γκρουπ είναι απόλυτα λογικές - άλλωστε χθες ένα από αυτά θα έπρεπε να με είχε κερδίσει - ο κλιματισμός είναι σωτήριος και το κλίμα πολύ καλό μεταξύ των παικτών. Διαβάζοντας τα ευτράπελα της Θεσσαλονίκης στα σχόλια του skakistikou δεν μπορώ παρά να επισημάνω αυτή τη διαφορά.

Δεν γνωρίζω το λόγο αλλά με καναδυό εξαιρέσεις - τον Νικολάου ειδικά ο οποίος δεν στήνει ποτέ - όλοι οι υπόλοιποι στήνουμε πάρα πολύ. Και εντάξει εγώ στήνω και το χειμώνα, όμως έχω δει παίκτες που στα όπεν του χειμώνα δεν στήνουν τίποτα και εδώ έχουν παίξει φοβερά πράγματα. Αυτό βέβαια δίνει έναν διασκεδαστικό τόνο στο τουρνουά. Φταίει η ζέστη ή ίσως η αίσθηση πως είναι σαν σκακιστικές διακοπές εντός των Αθηνών. Όπως και να χει εγώ περνάω θαυμάσια. Αποδείχτηκε αδύνατο το να γράψω σοβαρή ανάρτηση κατά τη διάρκεια του τουρνουά όπως είχα προγραμματίσει. Ίσως αν δροσίσει λίγο.

Σάββατο 13 Ιουνίου 2015

Correspondence Chess III - Σκακιστικές Μηχανές ΙΙ


Ας δούμε μερικά ακόμα παραδείγματα κλαδέματος (pruning) αρχίζοντας από τη θέση της προηγούμενης ανάρτησης.

Θέση Corr #2
Sarakenidis - Willmann
LSS SM-2015-0-00316

Εδώ έχει παιχτεί το φινάλε του Βερολίνου λίγο "περίεργα" από την πλευρά των μαύρων αλλά σε καμία περίπτωση η θέση δεν είναι απολύτως κερδισμένη - σε αντίθεση με το παράδειγμα της παρτίδας με τον Litvinov. Το έξτρα πιόνι στο h5 δεν παίζει κάποιο ρόλο αυτή τη στιγμή και ό,τι μπορεί να έχει ο λευκός βρίσκεται στην άλλη πτέρυγα, όπου είναι πιόνι κάτω - αν και διπλωμένο. Θεωρώντας πως για Βερολίνο έχω βγάλει σοβαρό πλεονέκτημα, άφησα τα μηχανάκια αρκετές ώρες. Το Stockfish 5 νομίζω πως έδινε τα πιο ακίνδυνα από όλα. Συνεχώς προσπαθούσε να βάλει τον πύργο στο d7 και μετά από Kc6, δίπλωνε στη d και τα καμάρωνε. Χαρακτηριστικό είναι πως η θέση στην οποία κατέληγε στις πρώτες γραμμές του ακόμα και μετά από πολλές κινήσεις δεν απείχαν και πολύ από αυτή. Π.χ:

Η θέση αυτή προκύπτει στο τέλος της Principal Variation του Stockfish 5 σε Depth 43 από την προηγούμενη και απέχει 12 ολόκληρες κινήσεις από την πρώτη. Ο αξιωματικός έχει πάει σωστά στο g1, οι πύργοι δίπλωσαν στην ανοιχτή στήλη d και όλα μοιάζουν τέλεια, εκτός από το γεγονός πως ο μαύρος παίζει Kc6-b7-c6-b7 μέχρι.... να γίνει ο Kramnik παγκόσμιος πρωταθλητής!

Θέτοντας αυτή τη νέα θέση ως αρχική στο Stockfish 5 μπορεί κανείς να περιμένει κανά 10λεπτο ακόμα για να δει πού θα καταλήξει η νέα Principal Variation του 16 κινήσεις μετά:



Είχα αποθηκεύσει τις αναλύσεις του Stockfish 5 που χρησιμοποιούσα όταν παίχτηκε η παρτίδα ως κύριο engine στο setup, αλλά και τα υπόλοιπα έδιναν αντίστοιχα πράγματα. Τώρα ξαναβάζοντας τη θέση παρατηρώ πως το Stockfish 6 δεν κάνει καμία πρόοδο, ενώ το Komodo 9 προσπαθεί να παίξει ένα Rd6 αφού έχει παιχτεί c6 αναγκάζοντας τον μαύρο να πάρει τη διαφορά για το e6 πιόνι, αλλά με μια πρόχειρη ματιά όλα αυτά τα επιτρέπει το ίδιο το Komodo βάζοντας με τα μαύρα c6 χωρίς κανέναν λόγο. Σχεδόν όλα βάζουν τον αξιωματικό στο g1 κάποια στιγμή αλλά όχι για να υποστηρίξει το break στα μαύρα τετράγωνα αλλά απλώς επειδή εκεί μαξιμάρει η συνάρτηση εκτίμησης.


Αυτό είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο. Ο υπολογιστής πολλές φορές βάζει τα κομμάτια σε κάποιες θέσεις χωρίς να σκοπεύει σε κάτι, απλώς επειδή με τα κομμάτια στις θέσεις αυτές, η συνάρτηση εκτίμησής του δίνει μεγαλύτερα σκορ, είτε γιατί αυξάνεται η κινητικότητα - έχουν περισσότερα τετράγωνα να πάνε ξεκινώντας από αυτό το τετράγωνο, είτε γιατί υπάρχουν μπόνους στην τοποθέτηση και στο δίπλωμα πύργων σε ανοιχτές στήλες - ασχέτως του αν υπάρχουν τετράγωνα εισόδου στη στήλη αυτή ανυπεράσπιστα, είτε γιατί ένας ίππος δεν μπορεί να εκδιωχθεί από πιονάκια κ.ο.κ. Όλα αυτά δεν είναι λάθος - άλλωστε προτείνονται και σε εγχειρίδια σκακιού αιώνες τώρα. Το πρόβλημα είναι όταν άλλες βαριάντες κλαδεύονται λόγω χαμηλού σκορ επειδή δεν έχουν αυτά τα μπόνους, ενώ κατά τα άλλα κάνουν πρόοδο στη θέση. Οι μηχανές δεν καταλαβαίνουν το ότι τα μαύρα κομμάτια είναι δεσμευμένα - o Nf5 να κρατάει τον Bh4, ένας πύργος να κρατάει το e6 και άρα να κόβει και τη γρήγορη μετακίνηση του άλλου πύργου από την μία πτέρυγα στην άλλη - σε τέτοιο βαθμό ώστε αν ανοίξει η θέση να μη μπορούν να αντεπεξέλθουν στις απειλές των λευκών κομματιών. Και ίσως το κυριότερο, ξεφεύγει από τον "ορίζοντά" του το γεγονός πως ο μαύρος θα αναγκαστεί να παίξει Bxg5 κάποια στιγμή - για να μην παίζει με δύο κομμάτια κάτω - με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα δίδυμο λευκών πιονιών - g5 και h5 - πολύ επικίνδυνο. Ο συνδυασμός όλων αυτών με το γεγονός πως δίνει συνεχώς στην συνάρτηση εκτίμησής του χάντικαπ για τα διπλωμένα πιόνια του μαύρου, προκαλεί το "κλάδεμα" της συνέχειας που παίχτηκε τελικά στην παρτίδα:

29. Be3 Kc6 30.Bg1 a5 31.Rfd3 Kb7 32.a4 Kb8

Ο μαύρος δεν μπορεί να κάνει τίποτα και έτσι απλώς περιμένει.

33.b3 Kb7 34.c3 Kc6 35.Rb1 Kb7 

Ακόμα και τώρα που όλα είναι έτοιμα, ο υπολογιστής προτείνει Rbd1 ή Ra1 και μετά Rad1


36.b4!

To break στα μαύρα τετράγωνα. Η εκτίμηση του Stockfish 5 πέφτει από 0.89 σε 0.44

36...cb4 37.cb4 ab4 38.Rxb4 Bxg5

Αλλά τώρα το Bxg5 το δίνει φορσέ με όλα τα άλλα να βγάζουν πάνω από +1.00 για τον άσπρο

39.fg5 Ra8 40.Bf2 Rf7 41.h4

Και από αυτό το σημείο πια, αρχίζουν να ανεβαίνουν οι εκτιμήσεις των μηχανών υπέρ του λευκού παρά το ότι ο μαύρος έπαιξε ακριβώς αυτά που πρότειναν τα μηχανήματα να παίξει.

41...Ne7 42.Be3 Nd5


Και αφού φτάνουμε σε αυτή τη θέση, ξαφνικά το Stockfish 6 σε depth 31(!) αντιλαμβάνεται πως ο μαύρος δεν κρατάει πια. Μπορεί να έχει τοποθετήσει τα κομμάτια του με σκοπό το φρούριο, αλλά...

43.Rxd5! +-

To Komodo 9 τη θέση του διαγράμματος τη δίνει +0.14 σε depth 20, +0.42 σε depth 25 (πάντα με 43.Re4? πρώτη επιλογή) και τελικά στο depth 28 βλέπει τη θυσία διαφοράς που κερδίζει. Εδώ έχουμε μια υπο-περίπτωση λάθους κλαδέματος αφού βρισκόμαστε στη ρίζα του δένδρου και παρόλα αυτά για αρκετή ώρα τα engines δεν βλέπουν τη νικηφόρα κίνηση. Κέρδισα τελικά στην 60η κίνηση με τα g και h πιόνια.




Πιο διάσημη περίπτωση λάθους κλαδέματος στην ιστορία αποτελεί η 8η παρτίδα του match Kramnik-Leko για τον παγκόσμιο τίτλο στο Brissago το 2004. Η καλύτερη περιγραφή του γεγονότος μπορεί να βρεθεί στο εξαιρετικό From London to Elista των Evgeny Bareev και Ilya Levitov. Με τρόμο το επιτελείο του Kramnik κατά τη διάρκεια της παρτίδας ανακαλύπτει πως η βαριάντα που ετοίμασαν χάνει φορσέ όταν ξαφνικά το engine που χρησιμοποιούσαν τότε παύει να κλαδεύει την καλύτερη συνέχεια του μαύρου και ξαφνικά σε κάποιο depth γυρνάει σε -+. Τραβώντας τα μαλλιά τους βλέπουν στη συνέχεια τον Kramnik να μπαίνει στη συνέχεια αυτή, τον Leko να βρίσκει την κατάρριψη πάνω στην σκακιέρα και ένας ολόκληρος παγκόσμιος τίτλος να κινδυνεύει να χαθεί λόγω της απροσεξίας τους. Για να καταλάβει κανείς την πρόοδο στις σκακιστικές μηχανές, σήμερα 11 χρόνια αργότερα, οι μηχανές βρίσκουν την κατάρριψη σε λίγα δευτερόλεπτα.


Μερικές φορές μοιάζει πραγματικά ανεξήγητο το γιατί η μηχανή μπερδεύεται. Το τέλος της τελευταίας μου παρτίδας στο ICCF που έληξε προχθές είχε ως εξής:

Θέση Corr #3
Sarakenidis-Garcia Rodriguez
European Server Championship 2014, Preliminary 29

Θέση μετά το 65...Rd1 του μαύρου.

Εδώ μέχρι και σε depth 40 οι μηχανές αδυνατούν να βρουν την πιο σύντομη και σίγουρη νίκη:

66.g4! 

Μόλις βάλει κανείς την κίνηση τότε ξυπνάν τα engine και "βλέπουν" τη φορσέ νίκη.

66...hxg4 67.Kg3 Ke6, 68.Kxg4 Rg1+ 69.Kf3 Rd1 70.Ra6+ Ke7 71.Kg4
Ο μαύρος εγκατέλειψε.

Στο επόμενο αφήνουμε για λίγο τα κλαδέματα και θα συζητήσουμε το θέμα της προετοιμασίας στο άνοιγμα και γενικά το στήσιμο ενός αποτελεσματικού συνόλου εργαλείων για Corr.