8...cxd4?!
Γιατί το ?! ρωτάτε? Γιατί ο μαύρος απελευθερώνει την ένταση σε μια στιγμή που δεν είναι υποχρεωμένος. Μετά το 8...0-0 η κίνηση 9.Bg5 είναι μία από τις δύο κύριες συνέχειες, διότι υποχρεώνει τα μαύρα σε κάποια παραχώρηση απειλώντας το d5 πιόνι. Ο μαύρος μπορεί τότε να παίξει 9...cxd4 το οποίο όμως δεν είναι το καλύτερο. Ανοίγει την ακτίνα δράσης του αξιωματικού στο g2 και παραχωρεί τον έλεγχο του τετραγώνου d4 στα λευκά.
9.Nxd4 0-0 10.Be3!
Μετά τo 10.Bg5 h6 11.Be3 θα προέκυπτε η ίδια θέση με τον μαύρο να έχει παίξει το extra h6 που είναι χρήσιμο. 10.b3! προτείνει ο Marin.
10...Re8 11.Rc1
Ο λευκός θέλει να παίξει Na4-c5 πριν αλλάξει στο c6, ένα σχέδιο που έχει προτείνει ο Khalifman και έχει δοκιμάσει στην πράξη ο Kramnik. Αυτή η ιδέα είναι ένας από τους λόγους που η βαριάντα 8...0-0 9.Bg5 cxd4 έχει εξαφανιστεί από το κορυφαίο επίπεδο.
11...Ne5?! (ο μαύρος προσπαθεί να σταματήσει το σχέδιο του λευκού, αλλά η επιλογή του δεν αποδεικνύεται σοφή) 12. Qb3!?
Ο μαύρος απαντούσε στο Qb3 με Na5 αλλά τώρα ο ίππος του δεν πάει εκεί. Ο λευκός θέλει απλώς να παίξει τον πύργο στο d1 αυξάνοντας την πίεση στο d5 πιόνι
12...Be6 13.Rfd1!
Το καλύτερο κατά τη γνώμη μου. Το πιόνι στο b7 συνεχίζει να απειλείται και μπορεί να πέσει στην επόμενη κίνηση χωρίς να επιτραπεί στον μαύρο α δημιουργήσει αντιπαιχνίδι.
13...Qa5 14.Qb5! +/-
Άλλη μια ισχυρή κίνηση. Η αλλαγή βασιλισσών είναι ένα πολύ σημαντικό μοτίβο σε αυτού του είδους τις θέσεις στην Άμυνα Τάρρας. Αν οι βασίλισσες φύγουν ο μαύρος χάνει σημαντικό μέρος του δυναμισμού της θέσης του και οι αδυναμίες του υπογραμμίζονται. Ο μαύρος είχε ήδη πολύ σοβαρά προβλήματα στην παρτίδα Ντίρλης-Γομάτος, Τουρνουά σε μνήμη Νίκου Καραπάνου, Ρίο 2009.
9. Bg5 c4!
Το λιγότερο κακό. Για τη βαριάντα 9...cxd4 10.Nxd4 h6 11.Be3 Re8 12.Rc1 τα είπαμε στα σχόλια της παρτίδας Ντίρλης-Γομάτος που προηγήθηκαν και ο λευκός διατηρεί ένα μικρό πλεονέκτημα. Αυτό που κάνει πιο δύσκολη τη ζωή του μαύρου από πρακτικής πλευράς είναι το γεγονός πως ο λευκός διαθέτει πληθώρα σχεδίων - 11.Qb3, 11.Qa4 ή ακόμα και 11.a3!? - και ο μαύρος θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος απέναντι σε όλες αυτές τις συνέχειες.
To 9...Be6 - αγαπημένη βαριάντα του Keres - ήταν η παλιά κύρια βαριάντα μέχρι την παρτίδα
Petrosian-Spassky, ματς για το παγκόσμιο πρωτάθλημα, Μόσχα 1969 (0-1) που έφερε το 9...cxd4 στο προσκήνιο. 10. dxc5 Bxc5
Σε αυτή τη θέση το 11.Bxf6 ήταν ο λόγος που κανείς δεν ήθελε να παίζει πια 9...Be6. Μετά από 11...Qxf6 12. Nxd5 Qxb2 13.Nc7 Rad8 14.Qc1! (η κίνηση που έπαιξε ο Petrosian
στη 16η παρτίδα του ίδιου ματς με τον Spassky) 14...Qxc1 15.Raxc1 b6 16.Nxe6 fxe6 όλοι πιστεύουν πως ο λευκός πρέπει να είναι καλύτερος και αυτό φαίνεται λογικό. Δεν έχει καμιά αδυναμία ενώ ο μαύρος έχει το αδύναμο e6. Ο Dvoretsky θα έλεγε πως χρειάζονται δύο αδυναμίες για να χαθεί μια παρτίδα σκάκι και οι υποστηρικτές του λευκού πως ο μαύρος έχει ήδη διανύσει το μισό δρόμο προς τα εκεί. Για να είμαι ειλικρινής, εγώ δεν έχω πειστεί. Πιστεύω πως ο μαύρος είναι ΟΚ σε αυτή τη θέση (κάτι με το οποίο ο Jacob διαφωνεί!).
Η μόνη αδυναμία του είναι κοντά στο στρατόπεδό του και μπορεί να στηριχθεί με το βασιλιά από το f7 χωρίς μεγάλα προβλήματα, ενώ μπορεί να παίξει για το Nd4, μετά από το οποίο θα έχουμε ένα φινάλε ετερόχρωμων αξιωματικών σαν αυτό που έβγαλε και κράτησε ο Spassky εναντίον του Petrosian, ή να παίξει για το Nd5 (αν ο λευκός σταματήσει το πρώτο πλάνο παίζοντας e3) και μετά να σπρώξει την πλειονότητά του στην πτέρυγα της βασίλισσας.
Μια άλλη πιθανή προσπάθεια του λευκού αντί του 11.Bxf6 είναι το 11.Rc1 Be7 12.Nd4 και θεωρείται ισχυρή αλλά με λίγη προσπάθεια μπορεί να βρεθεί ο τρόπος που πρέπει να παίξει ο μαύρος. Μετά το 12...Qd7! η ανάλυσή μου υποστηρίζει πως ο μαύρος δεν έχει πρόβλημα.
To πρόβλημα μετά το 10.dxc5 Bxc5 είναι μια ιδέα του Rubinstein, το 11.Ne1!! d4 (η καινοτομία 11...Bd4 αντιμετωπίζεται με το 12.Rb1! και ο μαύρος δεν πετυχαίνει την ισότητα) 12.Ne4! Be7 13.Bxf6 Bxf6 14.Nd3
και εδώ προτιμώ τα λευκά. Αν δεν ήταν αυτή η συνέχεια θα μπορούσα να προτείνω το 9...Be6 σαν εναλλακτική επιλογή απέναντι στην κύρια συνέχεια με 9.Bg5.
10. Ne5 Be6
Φτάνουμε στην πιο σημαντική tabiya της συνέχειας με 9.Bg5 c4. Εδώ ο λευκός έχει στη διάθεσή του 3 διαφορετικά σχέδια: 1. Να παίξει για την επίθεση στην πτέρυγα του βασιλιά, μια απόφαση λογική αφού το κέντρο είναι κλειστό. Το 11.f4 του Rubinstein είναι μια πρώτη σημαντική συνέχεια, 2. Να παίξει αυτό που προτείνει ο Shandorff, 11.b3 εκμεταλλευόμενος το"πρόωρο" 9...c4 του μαύρου, η πιο κρίσιμη θεωρητικά συνέχεια και 3. Να επιλέξει ένα πιο ευέλικτο πλάνο αφήνοντας την απόφαση για επίθεση στην πτέρυγα του βασιλιά ή το μοχλό b3 για αργότερα, παίζοντας 11.Rc1, 11.e3 ή κάτι αντίστοιχο.
11. b3
Σε αυτήν την παρτίδα ο λευκός επιλέγει τη πιο κρίσιμη συνέχεια...
11...cxb3!?
...και ο μαύρος στερούμενος τη στρατηγική αντίληψη ενός ανθρώπου αντιδρά τρώγοντας αμέσως το πιόνι. Αυτή δεν είναι η βασική μας πρόταση στο βιβλίο, όμως αφού αναλύαμε τα πάντα προς αναζήτηση ιδεών είπαμε "γιατί όχι?". Ας δούμε τί ακολούθησε...
12. Nxc6 bxc6 13. axb3 h6
Το 13...a5 μου φαίνεται πιο σωστό από θεωρητικής σκοπιάς. Η ιδέα είναι να καταφέρει κάποτε ο μαύρος να αλλάξει το a πιόνι του με το b του λευκού. Περισσότερα για το 13...a5 σε επόμενο κεφάλαιο (του βιβλίου).
14. Bxf6 Bxf6 15. Na4
Η θέση είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένη, όμως "παίζεται" πολύ πιο εύκολα με τα λευκά και ο λόγος είναι οι πιονοδομές. Ο μαύρος έχει δύο αδύναμα πιόνια (c6 και a7) και ο λευκός μόνον ένα (b3), ενώ το δίδυμο των αξιωματικών δεν έχει πρακτική σημασία. Καθώς ο μαύρος δε μπορεί να αντέξει έναν λευκό ίππο στο c5 υποχρεώνεται να αλλάξει τον μαυροτετράγωνο αξιωματικό του αμέσως μόλις ο λευκός ίππος πατήσει εκεί. Έτσι, μόνο οι αξιωματικοί που κινούνται στα λευκά τετράγωνα θα παραμείνουν στη σκακιέρα και από αυτούς, ο μαύρος είναι αυτός που μπορεί να χαρακτηριστεί "κακός". Το ερώτημα είναι πόσο χειρότερος είναι από τον αντίστοιχο λευκό αξιωματικό? Όσο η διαγώνιος c8-h3 παραμένει ανοιχτή, θα μπορεί ο μαύρος κάποια δεδομένη στιγμή να "αφήσει" την υποστήριξη του d5 και να ενεργοποιήσει τον αξιωματικό του από το f5, το g4 ή ακόμα και το h3. Επίσης, αν πέσουν όλες οι αδυναμίες - τα a7,c6 και b3 πιόνια - το φινάλε 5 προς 4 που προκύπτει δεν είναι καθόλου εύκολο να κερδηθεί.
Στο 15.e3 το 15...c5 ισοφαρίζει αμέσως αφού μετά από 16.Ne2 Bg4!? 17.Qd2 Bxe2 18.Qxe2 cxd4 19.exd4 Rb8! οι αδυναμίες των δύο στρατοπέδων αλληλοαναιρούνται.
15...Qc7!?
Μια περίεργη - για άνθρωπο - κίνηση, αν σκεφτεί κανείς πως 3 κινήσεις αργότερα η βασίλισσα θα ξανακουνηθεί - στο d7. Η Rybka όμως εκμεταλλεύεται κάποιες μικρές ιδιαιτερότητες της θέσης. Θέλει να σταματήσει το εύκολο πλάνο του λευκού με Qc2+Rfc1.
15...Be7
Πιο ανθρώπινο, αλλά όχι απαραίτητα και καλύτερο.
16.Qc2 Qd7 17.Rfc1
Το 17.Nc5!? φαίνεται πιο ευέλικτο. Ο λευκός μπορεί να αποφασίσει αργότερα για το πώς θα τοποθετήσει τους πύργους του. Και εδώ όμως ο λευκός δε φαίνεται να πετυχαίνει κάτι σημαντικό. 17...Bxc5 18.Qxc5 και τώρα 18...Rfc8 19.Ra3 Rc7 20.Rfa1 Rb8 21.Rxa7 Rxb3 και οδηγούμαστε σε ισοπαλία.
Ο λευκός αν θέλει κάτι περισσότερο θα πρέπει να μείνει με ίππο εναντίον αξιωματικού αφού αλλαχθούν τα a,b πιόνια και να εκμεταλλευτεί τις αδυναμίες των μαύρων στα μαύρα τετράγωνα. Χωρίς ίππο δε φαίνεται να μπορεί να κάνει πρόοδο.
17...Rfc8 18.Nc5 Bxc5 19.Qxc5 Rc7
19...Qb7 20.Ra3 Qb6 (Το 20...a5! με ιδέα Qb4 μου φαίνεται καλύτερο) 21.e4!?
Συχνά σε αυτές τις θέσεις ο λευκός παίζει αυτό το break για να αλλάξει το e πιόνι με το d5 του μαύρου και να προστεθεί και ο αξιωματικός στις επιτιθέμενες εναντίον του c6 δυνάμεις. Το μειονέκτημα της κίνησης βέβαια είναι το ότι απλοποιεί πολύ τη θέση.
21...Qxc5 22.Rxc5 dxe4
Το 22...Rab8! πρέπει να δοκιμαστεί σε αυτή τη θέση. Η ιδέα του μαύρου - dxe4 καιRb4 - στέκει και μετά από 23.exd5 cxd5 και πάλι ο μαύρος θέλει να "ανεβάσει" τον πύργο από τη b στήλη. Η ιδέα του είναι Rxc5 και Rb5. 24.Rxc8+ Rxc8=. O μαύρος προλαβαίνει το Rc1+ και Rb1 ή το απλό Rc3 με ισότητα γιατί το 25.Rxa7?? Rc1+ 26.Bf1 Bh3 οδηγεί σε ματ.
23.Bxe4 Rab8 24.Rxc6 Rd8
Η απλοποίηση με 24...Rxc6 25.Bxc6 Rd8 26.d5 Bxd5 27.Bxd5 Rxd5 28.Rxa7 Rd2 - το 28...Rb5 29.Ra3 αφήνει και πάλι το μαύρο με δυσκολίες - 29.Rc7 Rb2 30. Rc3
οδηγεί σε ένα ενδιαφέρον φινάλε. Ο λευκός πολύ σωστά έχει κρατήσει το πιόνι του στην 3η γραμμή με τον πύργο να το υποστηρίζει από το πλάι. Με το πιόνι στην 4η ή στην 5η γραμμή η ισοπαλία είναι εφικτή αν ο μαύρος αμυνθεί με ακρίβεια, εδώ όμως ο λευκός κερδίζει. Η γνώση των φινάλε είναι σημαντική ακόμα και όταν μελετάμε το άνοιγμα.
25.d5 Bxd5 26.Bxd5 Rxd5 27.Rxa7 και ο λευκός κέρδισε αυτό το ενδιαφέρον φινάλε στην παρτίδα Flumbort-Borsos, Ουγγαρία 2009.
20.Ra6
Μετά από 20.Rc3 Rb8 21.e3 Rb6 συμφωνήθηκε η ισοπαλία στην παρτίδα δι αλληλογραφίας Chorfi-Crespo, 2008. To 21...Rb5 22.Qa3 Rb6 φαίνεται επίσης ασφαλές για τα μαύρα.
20...Rb8 21.Qa3 Bg4
και παρόλο που ο λευκός πιέζει, ο μαύρος έχει κι αυτός παιχνίδι. Για παράδειγμα 22.Bf1 (22.Qa2 Rb6 23.Ra5 Rcb7 24.Rc3 Rb4 25.e3 Bd1 με αντιπαιχνίδι, 22.e3 Be2) Rb6 23.Ra5 (23.Rxb6 axb6 24.Qa6 Rb7) Rcb7 24.Rc3 Bf5 και είμαστε πολύ κοντά στην ισότητα.
16. Qd3
16.e4? dxe4 17.Bxe4 Rad8 -/+
16.Qc2? Bxd4 -/+
Ίσως το 16.e3 να είναι ελαφρώς ακριβέστερο, αλλά δε νομίζω ότι έχει και πολύ σημασία σε αυτή τη θέση. 16...Rab8 17.Qc2 Be7 18.Rfc1 Rfc8 και τώρα 19.Bf1!
Γενικά είναι χρήσιμο να αλλαχτεί ένα ζευγάρι πύργων για να μειωθούν οι επιθετικές προοπτικές του μαύρου στην πτέρυγα του βασιλιά. Αυτό επιτυγχάνεται με εισβολή μέσω του a6 τετραγώνου. 19...Qd7 20.Nc5 Bxc5 21.Qxc5 Rb6 22.Ra6 Rcb8 23.Rca1 Rxa6! (23...R8d7 24.Rxb6 Rxb6 25.b4 Bf5 26.f3 h5 και ο λευκός είναι καλύτερος μεν, αλλά όχι αρκετά για να κερδίσει) 24.Rxa6 Rxb3 25.Rxa7 (25.Rxc6? Rb1 26.Rxe6 fxe6 -/+) Rb7= και έχουμε ισόπαλο φινάλε. Η άμυνα του μαύρου θα ήταν ευκολότερη αν δεν υπήρχαν οι βασίλισσες στη σκακιέρα οπότε απλά θα πήγαινε τον βασιλιά στο d6 προστατεύοντας τη μοναδική αδυναμία του αλλά και πάλι ο λευκός δεν έχει τρόπο να κάνει πρόοδο. Το σχέδιο Bg2, e4 φαίνεται ακίνδυνο.
16...Be7 17. Rfc1 Rab8 18. e3
Ο λευκός θα ήθελε να μπορεί να παίξει 18.e4?! αλλά μετά από 18...dxe4 19.Qxe4 Rfc8 αν κάποιος είναι καλύτερος, αυτός είναι ο μαύρος.
18...Qd7 19. Qc2 Rfc8 20. Nc5 Bxc5 21. Qxc5 Rb6 22. Bf3?!
Η αρχή ενός υπεραισιόδοξου σχεδίου και ο σπόρος της καταστροφής του λευκού σε αυτή την παρτίδα. Ο λευκός θέλει να υποστηρίζει το b3 με τον αξιωματικό και έτσι να μετατρέψει την παρουσία του μαύρου στη b στήλη σε καθαρά αμυντική. Η ιδέα όμως αυτή έχει ένα πολύ συγκεκριμένο πρόβλημα.
Το 22.Bf1 μπορούσε να παιχτεί αλλά οδηγεί μόνο σε ισότητα: 22...Rcb8 23.b4 Bg4!
To 23...Rxb4? είναι αυτό που θέλει ο λευκός. 24.Rxa7 R4b7 25.Rxb7 Rxb7 26.Qxc6 Qxc6 27.Rxc6 +/-
24.Ra4
Το 24.Ra6 επιτρέπει το 24...Rxb4 25.Rxa7 Qf5! 26.Ra8 Rxa8 27.Qxb4 Ra2=
24...h5 25.Rca1 R8d7 26.Ra6 Rxb4! 27.Rxa7 Qf5 28.Rxb7 Rxb7 29.Qc3 g6 30.Qxc6 Rb2 31.Qe8+ Kh7 32.f4 και ο μαύρος έχει την πολύ σημαντική αμυντική δυνατότητα 32...Qe6!! 33.Qxe6 fxe6
Ξερή ισότητα! Ο μαύρος έχει τον κακό αξιωματικό, αλλά πιο ενεργά κομμάτια. Η θέση του είναι πρακτικά "φρούριο".
22...Rcb8 23. Bd1 Bh3
Αυτό είναι το πρόβλημα! Ο λευκός βασιλιάς δεν έχει υπασπιστές πια παρόλο που φαίνεται πως δεν υπάρχει κίνδυνος. Αλλά η Rybka έχει βρει ένα δηλητηριώδες σχέδιο (αν μπορούμε να πούμε για υπολογιστή κάτι τέτοιο): 1.Ακινητοποιεί το h πιόνι για να μπορεί ανεμπόδιστα να σπρώξει h5-h4 ανοίγοντας τη στήλη h, 2.Ακολούθως ελευθερώνει την 8η γραμμή με g6 και Kg7 και 3.Παίζει Rh8, περνάει τη βασίλισσα στη h στήλη και ματ! Φυσικά ο λευκός μπορεί να σταματήσει ένα τόσο μακρύ σχέδιο αλλά στην παρτίδα ακόμα και μια μηχανή παρασύρεται σε αυτό το επικίνδυνο μονοπάτι.
24. Ra2 Qe6 25. Qc3 Qf6
Από εδώ ο μαύρος πιέζει τα f3 και f2.
26. Ra3 h5 27. Qd3
Μετά από 27.Bxh5 Qe7! 28.Rca1 Qe4 29.f3 Qf5 30.Bg4 Bxg4 31.fxg4 Qxg4 ο μαύρος είναι ελαφρώς καλύτερος.
27...g6 28. Rc5
28.Ra6?! Rxa6 29.Qxa6 Rxb3 30.Qa2 Rb7 -/+
28.Rca1! ήταν ο δρόμος προς την ισοπαλία: 28...R8b7 29.Qe2
29.Rxa7? Rxb3 30.Qe2 Rxa7 31.Rxa7 Rb1 32.f3 c5 -/+
29...Qe7 (σταματώντας το 30.Rxa7) 30.Bc2 Kg7 31.Ra6! Rxa6 32.Rxa6 και τώρα το 32...c5! διατηρεί την ισορροπία
28...R8b7 29. Rca5 Qe7 30. Ra1
Δεν ήταν αργά για να αλλαχθεί ένα ζευγάρι πύργων: 30.Ra6 Qb4 31.Qe2 Rxa6 32.Rxa6= αν και πάλι το 32...Qc3 θα δημιουργούσε κάποια πρακτικά προβλήματα στα λευκά. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το 32...c5!?
30...Rc7!
Ο δρόμος ανοίγει: Rb6-b8-h8.
31. Qc3 h4 32. R1a3?
Μετά από αυτό δεν υπάρχει επιστροφή. Πολύ καλύτερο ήταν το 32.Rc5 Kg7 33.Rc1 Rb8 34.Bf3!
Από δω ο αξιωματικός υποστηρίζει τα ευαίσθητα τετράγωνα γύρω από το βασιλιά του.
34...hxg3 35.hxg3 Rcb7
35...Rh8? 36.e4! dxe4 37.d5+.
36.Rxc6 Rxb3 37.Qe1 Qg5 38.R6c5 Be6 και η μάχη συνεχίζεται.
32...Rb8 33. Rc5 Kg7 34. Bf3 Rcb7 35. Qc2 Qf6 36. Bh1
To 36.Be2 δεν κάνει κάποια διαφορά. 36...hxg3 37.hxg3 Rh8 38.Rxc6 Qg5 39.Qc1 Bg4! -+. H επίθεση του μαύρου δεν σταματιέται.
36...hxg3 37. hxg3 Rh8!
Ξαφνικά η παρτίδα τελειώνει!
38. Rxc6
38.Qd1 Qg5 39.Bg2 Bxg2 40.Kxg2 Qf5 41.Rxc6 Qe4+ 42.f3 Qxe3 43.Rc2 Rxb3 44.Rxb3 Qxb3 -/+
38.Ra6 Qg5 39.Bf3 Bg4 40.Bxg4 Qxg4 41.Rcxc6 Rb6 42.Raxb6 axb6 43.Kg2 Qh3+ 44.Kf3 Qh5+ 45.g4 Qh3+ 46.Kf4 Re8 47.f3 Qh6+ 48.Kg3 Qxe3+ -+
38...Qg5 39. Rc5
39.Bf3 Bg4 40.Bxg4 Qxg4 41.Rcxc6 Rb6 42.Raxb6 axb6 43.Kg2 Qh3+ κλπ.
39...Bf5 40. Qe2 Bg4 41. f3 Bd7 42. Qf2 Qh6 43. Bg2 Bb5!
H τελευταία λεπτομέρεια. Κλείνοντας την έξοδο του λευκού βασιλιά από το f1.
44. Qe1 Qh2+ 45. Kf2 Rh3 46. Ra1 Qxg3+ 47. Kg1 Qh2+ 48. Kf2 Bc4!
Και μια "χιουμοριστική" κίνηση προς το τέλος.
49. b4 a5 50. b5
Ο μαύρος κερδίζει μετά από 50...Bxb5. Η b στήλη είναι ανοιχτή και το φονικό σαχ από το b2 δε θα αργήσει.
0-1
Ο Νίκος Ντίρλης ευχαριστεί τον Γρηγόρη Πιτσέλη που βοήθησε στην ανάλυση αυτής της πρώτης παρτίδας και τον Παναγιώτη Φρεντζά χάρη στον οποίο την ανακάλυψε.