Robert Huebner - Μια εισαγωγή

Σε αρκετά σκακιστικά βιβλία, περιοδικά ή άρθρα από το internet που έχουν γραφτεί μετά το 1996 και έχω διαβάσει κατά καιρούς, μου είχαν κάνει εντύπωση οι επαναλαμβανόμενες αναφορές στο στυλ ανάλυσης του Dr. Robert Huebner (διαλέγω αυτή τη γραφή του ονόματός του αντί του Hubner, καθώς χωρίς το umlaut, το Hubner μου φαίνεται πολύ λάθος). Φράσεις όπως Huebner-style of analysis, we need Huebner to analyze this endgame properly ή ακόμα και (χρησιμοποιώντας το όνομά του σε θέση ρήματος) to Huebner this position, επαναλαμβανόντουσαν στα κείμενα. Παρόλα αυτά ο Huebner είναι ίσως ο λιγότερο δημοσιευμένος σκακιστής από αυτούς που έφτασαν να διεκδικούν τον παγκόσμιο τίτλο. Στην wikipedia έχει ένα σκανδαλωδώς μικρό άρθρο στο όνομά του, όταν μιλάμε για κάποιον που από το 1970 που τερμάτισε ισόβαθμος στις θέσεις 2-4 (μαζί με Larsen,Geller πίσω από τον Fischer) στο interzonal της Palma de Mallorca μέχρι και το 1991 που έφτασε μέχρι τα ματς διεκδικητών χάνοντας από τον Timman 4.5-2.5 ήταν μέλος της σκακιστικής ελίτ. Ίσως το γεγονός ότι ποτέ δεν ήταν αφοσιωμένος επαγγελματίας, καθώς θεωρείται κορυφαίος παπυρολόγος με ειδικότητα στα Αιγυπτιακά ιερογλυφικά να έπαιξε το ρόλο του. Ίσως η παροιμιώδης μετριοφροσύνη του:

(απαντώντας στο ερωτηματολόγιο-πρόσκληση για να γράψει ένα θεωρητικό άρθρο που του έστειλε o Gary Kasparov με σκοπό να συμπεριληφθεί στο κεφάλαιο The Opinions of 28 World-Experts του Revolution in the 70s)

'Οι σημαντικότερες αλλαγές στα ανοίγματα? Οι γνώσεις μου είναι πολύ περιορισμένες για να απαντήσω καθώς τη δεκαετία του 70 εργαζόμουν στο πανεπιστήμιο της Κολωνίας και δεν παρακολουθούσα τις εξελίξεις(!) Η προσφορά μου στην ανάπτυξη της θεωρίας? Καμία απολύτως(!!) Προβλέψεις για το μέλλον? Δε γνωρίζω καθώς δεν έχω ασχοληθεί καθόλου με τους υπολογιστές σε σχέση με το σκάκι'

O Huebner γράφει όλες κι όλες τρεις παραγράφους στο άρθρο αυτό και ουσιαστικά αρνείται να συμμετάσχει ως ειδικός, όταν στο ίδιο κεφάλαιο μπορεί κανείς να διαβάσει θεωρητικά άρθρα από παίκτες όπως ο Walter Browne, ο Sosonko, ο Razuvaev, ο Hartston. Για κάποιο λόγο ο Γερμανός καθηγητής δε θέλει να αναφερθεί ούτε καν στην πολύ σημαντική βαριάντα του στη Νιμζο-Ινδική (1.d4 Nf6 2.c4 e6 3.Nc3 Bb4 4.e3 c5 5.Bd3 Nc6 6.Nf3 Bxc3! 7.bxc3 d6), γνωστή και ως Huebner-Portisch Wall που εισήγαγε ο ίδιος στο Wijk Aan Zee του 1971, και χρησιμοποιήθηκε από τον Fischer στο ματς του Reykjavik (5η παρτίδα). Όταν ο Lajos Portisch σε μια συνέντευξή του στο New In Chess το 1990 ισχυρίστηκε πως η βαριάντα είναι στην πραγματικότητα δική του και ο Huebner είναι ένας απλός μιμητής, o Huebner δε θεώρησε ότι πρέπει να απαντήσει, ίσως να μη διάβαζε καν το New In Chess. Ούτε θεωρεί σημαντικές τις ιδέες του ως λευκός στο σύστημα του 'σκαντζόχοιρου', όπως ας πούμε την τοποθέτηση της βασίλισσας στο τετράγωνο e3 (βλ. Huebner-Gligoric, Tilburg 1977)

Το 1996 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Marco - σε έναν πανέμορφο τόμο με σκληρό εξώφυλλο - το βιβλίο του Robert Huebner Twenty-Five Annotated Games. Ο Γερμανός GM αφιερώνει 400+ σελίδες(!) για να αναλύσει μόλις 25 παρτίδες του. Το επίπεδο και το βάθος των αναλύσεων είναι πρωτόγνωρο. Το βιβλίο αυτό ήρθε στην κατοχή μου πριν λίγες ημέρες και ομολογώ ότι δεν έχω ξαναδεί κάτι παρόμοιο. Στα επόμενα μέρη της σειράς θα δούμε κάποια αποσπάσματα και ίσως και μία ολόκληρη παρτίδα - που όμως θα γραφτεί σε πολλές συνέχειες. Αξιοσημείωτο το ότι δεν έχει χρησιμοποιηθεί υπολογιστής ως βοήθημα στις αναλύσεις αυτές. Για το φινάλε αυτής της εισαγωγής, ας δούμε τι έχει να πει ο ίδιος ο Huebner για τις αναλύσεις αυτές:

"Συνήθως οι εισαγωγές σε συλλογές αναλυμένων παρτίδων είναι περιττές και φλύαρες. Φοβάμαι όμως, ότι ο αναγνώστης μπορεί να ξεγελαστεί από την εμφάνιση του παρόντος βιβλίου και από τις ατελείωτες στήλες βαριαντών και να πιστέψει ότι έχει στην κατοχή του ένα τέλειο από κάθε άποψη βιβλίο. Αυτή φυσικά δεν είναι η αλήθεια. Θα ήθελα λοιπόν να τον προφυλάξω περιγράφοντας τον τρόπο επιλογής των παρτίδων και το πώς βλέπω εγώ την τεχνική της ανάλυσης"

"Αυτή δεν είναι μια συλλογή των καλύτερων παρτίδων μου. Η ποιότητα του παιχνιδιού - που μπορεί να μετρηθεί μόνο από την απουσία λαθών - δεν επηρέασε την επιλογή των παρτίδων. Το βασικό μου κριτήριο ήταν η πολυπλοκότητα έτσι ώστε οι παρτίδες να αποτελούν καλό υλικό για εκτεταμένη ανάλυση. Αν εξαιρέσουμε αυτό το κριτήριο, κατά τα άλλα, η επιλογή ήταν λίγο-πολύ τυχαία. Υποψήφιες θεωρήθηκαν μόνο οι παρτίδες για τις οποίες είχα γράψει κάποιες σημειώσεις την ίδια ημέρα που παίχτηκαν(!). Δεν είναι στις ικανότητες μου να αναπαράγω όλες τις ιδέες και να κατανοήσω τη δομή των παρτίδων μου μετά από καιρό χωρίς να συμβουλεύομαι τις σημειώσεις της εποχής. Έτσι, κάποιες ενδιαφέρουσες μάχες έχουν καταδικαστεί στη λήθη επειδή δεν είχα εργαστεί πάνω τους αμέσως μετά την ολοκλήρωσή τους. Ελπίζω ότι αυτές που βρήκαν το δρόμο τους για αυτό το βιβλίο, να είναι αρκετά διασκεδαστικές"

"Οι βαριάντες παρατίθενται συνήθως με αύξουσα σειρά σημαντικότητας. Η διαφορά στην αξία δύο κινήσεων είναι πολλές φορές πολύ μικρή και αρκετές φορές καθαρά θέμα γούστου και στυλ, όμως σε γενικές γραμμές οι βαριάντες με το καλύτερο παιχνίδι και από τις δύο πλευρές αναφέρονται στο τέλος κάθε υποσημείωσης. Πότε πότε σπάω αυτό τον κανόνα εν γνώση μου, για παράδειγμα επιλέγω να αναδείξω πρώτα μια σημαντική τακτική ιδέα. Το συνοδεύων κείμενο πληροφορεί τον αναγνώστη όταν συμβαίνει αυτό. Πάντως ο αναγνώστης που ενδιαφέρεται κυρίως για το τελικό συμπέρασμα της επιμέρους ανάλυσης και όχι για τη διαδικασία που οδήγησε σε αυτό μπορεί να αρκεστεί στο τελευταίο κομμάτι κάθε υποσημείωσης"

"Έχω βάλει ερωτηματικά στις κινήσεις που μετατρέπουν μια κερδισμένη θέση σε ισόπαλη ή μια ισόπαλη σε χαμένη - κατά την άποψή μου πάντα - ενώ δύο ερωτηματικά στις κινήσεις που μετατρέπουν μια κερδισμένη θέση σε χαμένη. Έχω βάλει ερωτηματικά εντός παρενθέσεων σε ανακρίβειες που μπορεί να μην ανατρέπουν την τελική εκτίμηση της θέσης αλλά κάνουν πιο δύσκολη την εύρεση της σωστής συνέχειας από τον παίκτη που τις έπαιξε. Μερικές φορές παρατηρούμε μια σειρά αδύναμων κινήσεων - μέρος κάποιου λανθασμένου σχεδίου. Πολλές φορές είναι δύσκολο να εντοπιστεί η συγκεκριμένη στιγμή που αλλάζει η γενική εκτίμηση της θέσης. Ελπίζω αυτές οι περιπτώσεις να εξηγούνται ικανοποιητικά από το κείμενο που τις συνοδεύει"

"Δεν υπάρχουν θαυμαστικά(!) καθώς δεν υπηρετούν κάποιο χρήσιμο σκοπό. Οι καλύτερες κινήσεις σε κάθε θέση πρέπει να αναφέρονται στις αναλύσεις έτσι κι αλλιώς και τα θαυμαστικά το μόνο που καταφέρνουν είναι να εκφράσουν τον ενθουσιασμό του σχολιαστή. Δε θέλω να επηρεάζω συναισθηματικά τον αναγνώστη. Προτιμώ να ενθουσιάζεται γνήσια και όχι επειδή βλέπει το σύμβολο του θαυμαστικού. Πριν από κάθε παρτίδα παραθέτω λίστες με παλαιότερες δημοσιεύσεις τους. Θέλω να βοηθήσω τον αναγνώστη που ενδιαφέρεται για την ιστορική πορεία των αναλύσεων να μπορεί να βρει τις αντίστοιχες πηγές και να συγκρίνει"

"Η προσέγγισή μου στο σχολιασμό παραμένει η ίδια όλα αυτά τα χρόνια. Όταν κοιτάω μια παρτίδα θέτω στον εαυτό μου ερωτήσεις ανάλογα με τις κινήσεις που μου έρχονται φυσικά στο μυαλό κοιτάζοντας την εκάστοτε θέση. Όταν δεν έρχονται οι απαντήσεις αυτόματα στο μυαλό μου, κάθομαι και αναλύω μέχρι να φτάσω σε ικανοποιητικό συμπέρασμα. Έτσι ο αναγνώστης των σχολίων αυτών κυρίως θα ακολουθεί τους δαιδάλους της σκέψης μου. Έχω προσπαθήσει να αναφέρω όσο γίνεται περισσότερες πιθανότητες. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχουν αρκετά λάθη που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν απλώς παρέμενα σιωπηλός. Ήταν όμως ένας από τους σκοπούς μου να παρουσιάσω όσο γίνεται περισσότερο υλικό για να ανακινήσω την κριτική σκέψη και φαντασία του αναγνώστη και να του παρουσιάσω όσο γίνεται περισσότερα τακτικά και στρατηγικά μοτίβα. Άλλωστε συνέχειες που σήμερα μπορεί να δείχνουν άσχετες με την κύρια βαριάντα, μπορεί στο μέλλον να αποδειχθούν σημαντικότατες όσο νέες αναλύσεις αλλάζουν την εκτίμηση των θέσεων"

"Ένας καλός παίκτης θα απέρριπτε ενστικτωδώς πολλές από τις επιλογές που παρουσιάζονται σε αυτό το βιβλίο. Δε βρήκα όμως άλλο τρόπο να ισορροπήσω την έλλειψη βάθους στην αναλυτική μου ικανότητα(!!!), από το να παραθέσω όσο γίνεται πιο πλατιά τις πιθανές συνέχειες. Είναι προφανώς μια αξιολύπητη απόπειρα μίμησης του τρόπου με τον οποίο αναλύουν οι υπολογιστές. Αλλά αφού η έλλειψη χρόνου και εξοπλισμού με εμπόδισαν από το να τους χρησιμοποιήσω, έπρεπε να τα κάνω όλα με τις δικές μου περιορισμένες δυνάμεις. Έτσι όλα τα συμπεράσματα των αναλύσεών μου πρέπει να αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό. Άρχισα να εργάζομαι πάνω σε αυτό το βιβλίο πριν 28 χρόνια(!). Αν και όλες οι παρτίδες έχουν επανεξεταστεί τουλάχιστον μία φορά, είναι σίγουρο ότι μου έχουν ξεφύγει πολλά λάθη. Άλλωστε η μόνη πρόοδος που μπορεί να κάνει κάποιος στο σκάκι είναι να βελτιωθεί στο να αναγνωρίζει τα λάθη. Και πιστεύω ότι αυτό ισχύει και σε όλους τους υπόλοιπους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας"

(Τέλος εισαγωγής)