Παρασκευή 25 Ιουνίου 2010

Η παράξενη καριέρα του Nicolas Preo


Η καριέρα του IM Nicolas Preo στο σκάκι δι' αλληλογραφίας άρχισε το 1949 και συνεχίστηκε μέχρι το Φεβρουάριο του 2002 όταν ο διοργανωτής του τελευταίου τουρνουά στο οποίο συμμετείχε, ο Carlos Flores Gutierrez, πληροφορήθηκε το θάνατο του. Αν και είναι ασυνήθιστο κάποιος παίκτης να συνεχίζει να παίζει το ίδιο ισχυρά μετά τα 90 του, η περίπτωσή του δεν ήταν η μοναδική, ο Walter Muir είχε συμπληρώσει περισσότερα χρόνια ενεργός στο σκάκι δι' αλληλογραφίας, αν και πέθανε λίγο πιο νέος. Γεννημένος στη Ρωσία, ο Nicolas Preo σπούδασε στο Harbin της Μαντσουρίας και από κει μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1923. Άρχισε να παίζει το 1949 και κέρδισε το Golden Knights Championship της περιόδου 1951-52 που διεξήχθη σε 3 φάσεις. Γύρω στο 1958 αποφάσισε να συμμετάσχει σε διεθνείς διοργανώσεις.

Ο Preo σημείωσε αρκετές νόρμες μαιτρ και τελικά ανακηρύχθηκε διεθνής μαιτρ το 1967. Έπαιξε με επιτυχία σε πολλές διεθνείς διοργανώσεις ως μέλος Αμερικανικών ομάδων, ενώ συμμετείχε σε 4ο περίπου τουρνουά της Πολωνικής Ομοσπονδίας στα μέσα της δεκαετίας του 70. Ήταν ο μόνος παίκτης που συμμετείχε και στα 4 πρώτα κλειστά τουρνουά Βορείου Αμερικής. Στην eloquery, τη βάση δεδομένων της διεθνούς ομοσπονδίας σκακιού δι' αλληλογραφίας, μπορούμε να δούμε ότι ο Preo ήταν ενεργός παίκτης κατά τη δεκαετία του 80 αλλά και του 90.

Όταν όμως ο θάνατός του ανακοινώθηκε στη μηνιαία ανασκόπηση αποτελεσμάτων που συνέτασσε ο Carlos Flores, κάποια παράξενα ερωτήματα άρχισαν να γεννιούνται. Γιατί η τοπική εφημερίδα Santa Cruz Sentinel ανακοίνωνε τον ξαφνικό και απρόσμενο θάνατο από καρδιακή προσβολή ενός άντρα στην ηλικία των 72, για τον οποίον ο σκακιστικός κόσμος ήξερε ότι πλησιάζει τα 100? Γιατί στο επικήδειο άρθρο περιγραφόταν ως ένα λογιστής, όταν όλα τα δημοσιεύματα γι αυτόν στον σκακιστικό τύπο ανέφεραν τη μακρόχρονη καριέρα του στην Owens Illinois Glass Co? Γιατί αναφερόταν στην εφημερίδα ως N.N.Preo και όχι N.A.Preo? Τι διάολο είχε συμβεί?


Ο Victor Mockus - από τη Santa Cruz, λίγο νοτιότερα του San Fransisco - βοηθούσε των Preo στις αποστολές των κινήσεών του μέσω e-mail και ήταν αυτός που ειδοποίησε τον Carlos Flores για το θάνατό του. Ο κύριος Mockus, μετά από προτροπή μου, ανακάλυψε κάποια πράγματα. Και τελικά, με τη βοήθεια του Carlos Flores, της Ruth Ann Fay (από την Αμερικανική Ομοσπονδία Σκακιού Δι' Αλληλογραφίας), της αδερφής του Preo, Vera, και της ξαδέρφης του, Cyrus Cushing, βάλαμε την ιστορία σε μια σειρά.

Ο γιος του Preo, που ονομαζόταν και αυτός Nicolas, είχε μάθει σκάκι από τον πατέρα του σαν παιδί, αλλά δεν γνωρίζουμε αν συμμετείχε ποτέ σε αγώνες πάνω στη σκακιέρα. Το δεύτερο όνομά του ήταν Nikolaevich (ο γιος του Nicolas). Ο Nicolas Nikolaevich ήταν λογιστής με πτυχίο στη διοίκηση επιχειρήσεων από το Berkeley. Η μεγάλη του αγάπη ήταν το τραγούδι και συμμετείχε σε πολλές τοπικές χορωδίες και ερασιτεχνικές ομάδες που ανέβαζαν οπερέτες. Η τυφλή αδερφή του Vera είχε πολύ εύθραυστη υγεία. Γενικά όλη η οικογένεια είχε προβλήματα στην όραση και αυτός ήταν ένας λόγος που βοηθούσε τον πατέρα του στην αλληλογραφία του. Μέναν όλοι μαζί στο ίδιο σπίτι για πολλά χρόνια στην περιοχή του Santa Cruz. Όπως αποδείχτηκε, ο γιος βοηθούσε τον πατέρα στις παρτίδες του από τις αρχές της δεκαετίας του 80, μπορεί και νωρίτερα. Δύο είναι οι βασικές αποδείξεις γι αυτό, ο γραφικός χαρακτήρας στα γράμματα μοιάζει με του γιου και χρησιμοποιούσαν την παλιά περιγραφική γραφή των κινήσεων. Στη Ρωσία ο πατέρας Nicolas σίγουρα θα είχε μάθει την αλγεβρική γραφή και πιθανόν να έβρισκε την περιγραφική πολύ δύσκολη γι αυτόν. Στα πρώτα τουρνουά όμως που συμμετείχε εντός των ΗΠΑ, η περιγραφική γραφή ήταν υποχρεωτική. Αυτή είναι μια λογική εξήγηση για το πώς αποφάσισε να ζητήσει τη βοήθεια του γιου του. Ο Nicolas junior, κρατούσε τα αρχεία των παρτίδων τους σε περιγραφική γραφή, αν και βέβαια στις διεθνείς διοργανώσεις έστελνε τις κινήσεις στην αριθμητική γραφή που επιβάλει η παγκόσμια ομοσπονδία.

Το 1988 ο πατέρας Nikolas πέθανε. Ο Victor Mockus βρήκε τελικά τον τάφο του στο τοπικό κοιμητήριο:
NICOLAS A. PREOBRAJENSKY
MARCH 26, 1902 - JANUARY 9, 1988
US CORRESPONDENCE CHESS CHAMPION
INTERNATIONAL MASTER

Ο γιος του δεν ενημέρωσε ποτέ τους αντιπάλους του, ούτε τους διοργανωτές, απλά συνέχισε τις παρτίδες. Δεν προχώρησε ποτέ ούτε τις νομικές διαδικασίες για να μεταφερθεί το οικογενειακό τους σπίτι στο όνομά του και σε αυτό της αδερφής του, για την οποία ήταν πια ο μοναδικός προστάτης. Όταν τον Μάιο του 1992, στο 'Fernschach International' δημοσιεύτηκε ένα άρθρο για τον Preo, ο συγγραφέας του Jonathan Souba πίστευε ότι ο Preo ήταν ζωντανός. Αφού συγκέντρωσε κάποιες πληροφορίες από μια συνέντευξη του 1984 που είχε ο ίδιος πάρει από τον Preo, συμπλήρωσε το άρθρο με κάποιες νέες απαντήσεις του Preo σε ερωτήματά του τις οποίες όμως έλαβε ταχυδρομικά.

Όταν πέθανε, o Nicolas A. Preo συμμετείχε στον 7ο ημιτελικό του 16ου Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Σκακιού Δι' Αλληλογραφίας, ένα πολύ ισχυρό τουρνουά 15 παικτών, 13 Ευρωπαίων, του Ιάπωνα καθηγητή Tandai και του Preo. Είχε αρχίσει την 1η Δεκεμβρίου του 1985 και ήδη έμπαινε στον 3ο χρόνο του. Στο 'Fernschach' Ιουλίου 1987 δημοσιεύτηκε το πρώτο αποτέλεσμά του, μια νίκη, Στο τεύχος Οκτωβρίου/Νοεμβρίου ανακοινώθηκαν άλλες 2. Στη συνέχεια συμφωνήθηκε ισόπαλη η παρτίδα του με τον Herbrechtsmeier, που τελικά τερμάτισε 3ος. Εντωμεταξύ ένας παίκτης είχε αποχωρήσει και έτσι ο Preo είχε 4 1/2 στα 5, όχι κι άσχημα για έναν 85χρονο. Στο τεύχος του Φεβρουαρίου 1988, ανακοινώθηκε μια νέα νίκη του και επειδή λόγω των Χριστουγέννων πάντα αργεί η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, αυτή η νίκη ήταν πιθανότατα η τελευταία παρτίδα του που ολοκληρώθηκε πριν το θάνατό του. Αυτό που συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις είναι το εξής: οι κινήσεις σταματάνε να παραλαμβάνονται από τους αντιπάλους οι οποίοι ξαναστέλνουν τις τελευταίες τους κινήσεις και όταν συνεχίζουν να μην παίρνουν απάντηση, γράφουν στον διοργανωτή ζητώντας τις νίκες τους λόγω χρόνου. Αυτός θα ερευνούσε και τελικά με τη βοήθεια των τοπικών εκπροσώπων της ομοσπονδίας θα μάθαινε το θάνατο του παίκτη. Ανάλογα με τους κανόνες του τουρνουά οι εναπομείναντες παρτίδες θα κρινόντουσαν από επιτροπή ή θα ακυρώνονταν ή θα κατοχυρώνονταν υπέρ των αντιπάλων.


Ο Nicolas Nikolaevich, με μια καλή θέση στο τουρνουά, βρέθηκε μπροστά σε δίλημμα. Να ενημερώσει τους υπεύθυνους των τουρνουά για το θάνατο του πατέρα του και να αρχίσει να αγωνίζεται από τα χαμηλά επίπεδα στην ήδη προχωρημένη ηλικία του ή απλά να συνεχίσει? Σε αυτό το στάδιο πια οι παρτίδες είχαν βγει από το άνοιγμα και μετά από τόσα χρόνια είχε συνηθίσει την απαιτητική ανάλυση του σκακιού δι' αλληλογραφίας. Ίσως και να διασκέδαζε την αλληλογραφία με τους 2 Ρώσους αντιπάλους. Όπως και να χει, αποφάσισε να συνεχίσει και δεν είπε τίποτα σε κανέναν γι αυτό το θέμα, ούτε καν στην αδερφή του. Πιθανόν να το θεώρησε και ως έναν καλό τρόπο να τιμήσει τη μνήμη του πατέρα του. Εκείνη την εποχή δεν σκέφτηκε να αρχίσει καινούρια τουρνουά, απλά να τερματίσει στο τρέχον.

Το τουρνουά προχωρούσε με τους πολύ αργούς ρυθμούς των ταχυδρομείων της εποχής και ταυτόχρονα με τους ίδιους ρυθμούς ο Nicolas έπεφτε από τις πρώτες θέσεις της βαθμολογίας. Έκανε 5 ήττες, καμία ισοπαλία, όμως κατάφερε να πετύχει 3 ακόμα νίκες(!), η τελευταία εκ των οποίων τον Ιανουάριο του 1994 εναντίον του Ρώσου Vdovin. Η παρτίδα είχε κρατήσει 94 κινήσεις οι οποίες είχαν παιχτεί μέσα σε 97 μήνες και εν αγνοία του καημένου του Vdovin, είχε παιχτεί από 3 αντιπάλους! Με αυτό το αποτέλεσμα ο Preo τερμάτισε στους 8 1/2 βαθμούς ξεπερνώντας το όριο του 60% πάνω από το οποίο προκρίνεται κάποιος σε νέο ημιτελικό. Δυστυχώς μια σειρά ημιτελικών είχε μόλις αρχίσει και δεν υπήρχαν ελεύθερες θέσεις.

Ο Ragnar Wikman, υπεύθυνος της ομοσπονδίας για τα τουρνουά αυτά, πρότεινε στον Nicolas να γράψει ένα γράμμα στον Max Zavanelli ζητώντας την μετατροπή της πρόκρισης του σε δικαίωμα συμμετοχής στο επόμενο Anglo-Pacific Tournament Board Championship, το οποίο άρχισε την 1η Αυγούστου 1994 με 15 συμμετέχοντες. Ήταν περίπου ίδιου επιπέδου με τον ημιτελικό και αυτή τη φορά ο Preo παίζοντας μόνος του από το άνοιγμα κατάφερε να πετύχει 6 1/2 βαθμούς. Αυτό δεν ήταν και πολύ άσχημο αποτέλεσμα για κάποιον πρωτάρη, και μάλιστα κοντά στα 70 του. Έτσι, ο Nicolas συνέχισε.


Άρχισε να συμμετέχει σε χαμηλότερου επιπέδου τουρνουά και μάλιστα σε κάποια που προορίζονται για νόρμες. Σίγουρα κάποιοι θα αναρωτήθηκαν τον λόγο για τον οποίο ένας IM συμμετέχει σε τουρνουά για νόρμες. Ίσως να σκέφτηκαν πως ο Preo έψαχνε άλλη μία νόρμα για να αιτηθεί τον ανώτερο τίτλο του Super International Master, του οποίου αντίστοιχος δεν υπάρχει στο σκάκι της FIDE. Βέβαια ο πραγματικός Nicolas Preo θα μπορούσε να κερδίσει αυτόν τον τίτλο απλά με βάση τα αποτελέσματά του στις δεκαετίες του 60 και του 70 αρκεί να έκανε τις αιτήσεις. Τελικά στο ένα τουρνουά ο Nicolas Preo ο νεώτερος είχε 2/5 και στο άλλο 1/5 όταν πέθανε. Κάποιοι από τους αντιπάλους του είχαν παρατηρήσει κάποια παράξενα πράγματα στη συμπεριφορά του. Φαινόταν να μην καταλαβαίνει τους κανόνες για τα χρονικά όρια, πράγμα αδιανόητο για έναν IM με δεκαετίες εμπειρίας. Επίσης αιτούνταν περίεργα πράγματα στους διοργανωτές, έπαιζε σε τελείως χαμένες θέσεις μέχρι το ματ - ανήκουστο στο σκάκι δι' αλληλογραφίας -, ενώ έγραφε by Air Mail σε όλες τις κάρτες του. Αλλά όλοι υπέθεταν πως είναι εκκεντρικότητες των γηρατειών και κανείς δε ήθελε φυσικά να ζητήσει αποκλεισμό ενός παίκτη σχεδόν 100 ετών για τέτοιους λόγους. O Nicholas Nikolaevich Preo πέθανε στις 9 Φεβρουαρίου του 2002.

Tim Harding - Chess Mail 03/2002
Επανεκδόθηκε στη συλλογή με άρθρα για το σκάκι δι' αλληλογραφίας
που επιμελήθηκε ο Tim Harding με γενικό τίτλο The Write Move


Δε συνηθίζω να βάζω links προς chess shops, αλλά θα γίνει μια εξαίρεση εδώ καθώς το συγκεκριμένο βιβλίο μπορεί να το αγοράσει κανείς απευθείας από τον Tim Harding μέσω της ιστοσελίδας του chessmail.com κάνοντας κλικ εδώ. Πουλάει μόνο τα δικά του βιβλία και αξίζει στήριξης για όλο το υλικό που προσφέρει στο site του. Εν πάση περιπτώσει αν κάποιος έχει σκοπό να το αγοράσει, ας σκεφτεί να το παραγγείλει απευθείας και όχι από το amazon ή κάποιο εμπορικό chess shop. Ενδεικτικά άρθρα από το βιβλίο:

- CC Records and Curiousities
- The Great Grob CC simultaneous
- Keres and the IFSB
- Alexander Alekhine's Contribution to CC
- The trials & joys of a postal chess tournament organizer
etc.


3 σχόλια:

AMANTA είπε...

Καταπληκτικό!Σαν μυθιστόρημα.
Η πραγματικότητα ξεπερνάει την φαντασία!

Dimitris Giannitsaros είπε...

Πολύ ωραίο. Αλήθεια στο σκάκι με αλληλογραφία πως αποφεύγεται η χρήση υπολογιστή;

trandism είπε...

Μεγάλη ιστορία η χρήση υπολογιστή στο σκάκι δι' αλληλογραφίας.

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, η χρήση υπολογιστή δεν ήταν πρόβλημα, καθώς στους ρυθμούς που παίζεται το σκάκι δι' αλληλογραφίας, ο άνθρωπος ήταν πολύ ισχυρότερος της μηχανής. Υπάρχει τεράστια διαφορά της αναλυτικής δύναμης του ανθρώπου σε συνθήκες πίεσης χρόνου. Αν έχει μέρες ολόκληρες στη διάθεσή του και αναλύει τη θέση σε σκακιέρα, μετακινώντας τα κομμάτια και ανατρέχοντας σε βιβλιογραφία ανοιγμάτων και φινάλε - πράγμα που επιτρεπόταν πάντα από τους κανονισμούς - μπορεί να αναλύσει πολύ καλύτερα από τον υπολογιστή.

Χοντρικά ένα σκακιστικό engine αποτελείται προγραμματιστικά από δύο μέρη. Το search, που παράγει το δέντρο των συνεχειών και το κάνει traverse με διάφορες τεχνικές (alpha-beta, minimax) μέχρι ορισμένο depth (το οποίο αλλάζει δυναμικά ανάλογα με τη φύση της θέσης) και μια evaluation funtion που καλείται σε συγκεκριμένα φύλλα ή κόμβους του δέντρου. Φυσικά το δέντρο που μπορεί να καλύψει το chess engine είναι χιλιάδες φορές μεγαλύτερο από αυτό που μπορεί να καλύψει ο ανθρώπινος εγκέφαλος, αλλά η evaluation function που καλείται να κρίνει τη θέση απέχει ακόμα και σήμερα πολύ από το επίπεδο ενός ισχυρού μαιτρ.

Παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια με την απότομη βελτίωση του επιπέδου των engines, οι διοργανώσεις σκακιού δι' αλληλογραφίας (το οποίο πια παίζεται κυρίως μέσω chess servers, είτε με e-mail είτε με κάποιο web interface) χωρίζονται σε αυτές που επιτρέπουν τη χρήση υπολογιστή και σε αυτές που την απαγορεύουν. Στη δεύτερη περίπτωση, χρησιμοποιείται ειδικό λογισμικό που καταλαβαίνει από τις κινήσεις το αν έχει χρησιμοποιηθεί υπολογιστής αν και βέβαια βγάζει και false positives και false negatives. Η πρώτη κατηγορία όμως είναι η πλειοψηφική και έτσι σήμερα το σκάκι δι' αλληλογραφίάς παίζεται με χρήση computer engines - και στο μέλλον προβλέπω ότι θα παίζεται αποκλειστικά έτσι.

Όσοι δεν έχουν ασχοληθεί με το είδος συχνά πέφτουν στην παγίδα να πιστεύουν πως μπορεί ένας αδύναμος παίχτης με τη βοήθεια κάποιων engines να μειώσει τη διαφορά ισχύος από έναν δυνατότερο παίκτη, πράγμα το οποίο σηκώνει πολύ κουβέντα. Γιατί ο υπολογιστής ειδικά σε συγκεκριμένου τύπου θέσεις και σε συγκεκριμένα στάδια της παρτίδας - π.χ. το άνοιγμα - θέλει συγκεκριμένη καθοδήγηση από τον χρήστη για να παράξει τις σωστές ιδέες/κινήσεις/βαριάντες. Και ένας αδύναμος παίκτης δεν μπορεί να το κάνει αυτό. Αν απλά παίζει την πρώτη επιλογή του engine σε κάθε θέση, θα έχει πολύ άσχημα αποτελέσματα.

Σε κάθε περίπτωση το internet είναι γεμάτο με άρθρα που συζητάνε αυτό το θέμα. Υπάρχουν οι purists, υπάρχουν και οι άλλοι όπως γίνεται συνήθως. Δική μου πρόβλεψη και προσωπική άποψη είναι πως το σκάκι δι' αλληλογραφίας θα συνεχίσει πηγαίνοντας χέρι-΄χερι με τα engines, και θα γίνει τελείως επιστημονικό όπου κάθε βοήθεια θα επιτρέπεται και έτσι θα καταλήξει να απέχει ακόμα περισσότερο από το αγωνιστικό σκάκι πάνω στη σκακιέρα. Και θα συνεχίσει να ελκύει αυτούς που δεν αντέχουν το φοβερό στρες του αγωνιστικού σκακιού.